Dzisiejszy wpis dotyczył będzie sytuacji mojej klientki.
Ubezpieczona prowadzi pozarolniczą działalność od wielu lat, od początku prowadzenia działalności gospodarczej w prawidłowej wysokości oraz w terminie płaci wszelkie składki na ubezpieczenia społeczne. Ubezpieczona zamierzała zajść w ciążę, dlatego w celu zabezpieczenia bytu swojego przedsiębiorstwa postanowiła podnieść składki na ubezpieczenie, żeby w dalszej kolejności otrzymać zasiłek liczony jako średnia z ostatnich 12 miesięcy opłacania składek.
W styczniu 2019 Ubezpieczona zdecydowała się zmienić podstawę wymiaru składek na maksymalną i od tego też czasu płaciła podwyższone składki.
W maju 2019 roku gdy Ubezpieczona przeszła na zwolnienie, okazało się, iż nie złożyła do ZUS deklaracji ZUS DRA w związku z podwyższeniem składek. Klienta niezwłocznie po uzyskaniu informacji o uchybieniu złożona odpowiednie dokumenty w ZUS.
W odpowiedzi ZUS wskazał, iż korekta deklaracji dokonana w maju 2019 roku w których została wskazana podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w kwocie maksymalnej jest bezpodstawna, bowiem została złożona po ustawowym terminie – w ocenie ZUS płatnik może złożyć dokumenty rozliczeniowe z zadeklarowaną przez siebie podstawą wymiaru składek inną niż podstawa wynikającą z ostatniej deklaracji najpóźniej w terminie składania dokumentów rozliczeniowych za dany miesiąc.
W związku z powyższym ZUS naliczył “najniższy” zasiłek chorobowy oraz wezwał Ubezpieczoną do złożenia korekt deklaracji.
Czy zachowanie ZUS było prawidłowe?
Odpowiedź brzmi nie!
Ubezpieczona była uprawniona do złożenia korekt deklaracji rozliczeniowych, co wynika nie tylko z przepisów prawa, ale również z dotychczasowego orzecznictwa.
W niniejszej sprawie poza sporem jest, iż Ubezpieczona opłaciła składki w wysokości ustalonej od nowej, zadeklarowanej przez nią kwoty podstawy wymiaru składek, a jedynie deklaracje rozliczeniowe złożyła po terminie, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy systemowej.
Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych w art. 48 stanowi, że jeżeli płatnik składek nie złoży w terminie deklaracji rozliczeniowej, nie będąc z tego obowiązku zwolniony, Zakład dokonuje wymiaru składek z urzędu w wysokości wynikającej z ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej, bez uwzględnienia wypłaconych zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych, zawiadamiając o tym płatnika. Jeżeli po wymierzeniu składek z urzędu płatnik składek złoży deklarację rozliczeniową, Zakład koryguje wymiar składek do wysokości wynikającej ze złożonej deklaracji rozliczeniowej, z uwzględnieniem wskazanych w deklaracji zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych.
Zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie zwraca się uwagę, że obligatoryjne wymierzenie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych składek w wysokości przyjętej w deklaracji rozliczeniowej ostatnio złożonej przez płatnika stanowi swoistą sankcję, której stosowanie ma na celu zdyscyplinowanie płatników i nakłonienie ich do terminowego rozliczania składek za ubezpieczonych. Zaniechanie płatnika, który w pierwszej kolejności powinien dokonać rozliczenia przez sporządzenie deklaracji rozliczeniowej wywołuje podjęcie przez Zakład wyłącznie działań porządkujących, które w efekcie pozwalają ostatecznie na wymierzenie składek zgodnie ze złożoną deklaracją rozliczeniową.
Nie można podzielić stanowiska ZUS, że złożenie przez Ubezpieczoną deklaracji rozliczeniowej z przekroczeniem terminu opisanego w art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy systemowej, przy jednoczesnym opłaceniu składki w terminie od nowo zadeklarowanej kwoty podstawy wymiaru, upoważniało organ rentowy do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w spornym okresie w minimalnej wysokości. Skoro ustawodawca w art. 48 ustawy systemowej przewidział wyłącznie sankcje „dyscyplinujące” dla płatników składek zobowiązanych do składania deklaracji rozliczeniowych, to nie sposób przyjąć, aby wyłączył możliwość korygowania wymiaru składek dla osób, które w terminie opłaciły składki od nowo zadeklarowanej podstawy wymiaru, jeśli wcześniej opłacały składki ustalone od minimalnej podstawy wymiaru, a deklaracje rozliczeniowe złożyły po terminie.
Reasumując, sytuacja w której płatnik składek uiścił składki w wyższej wysokości w terminie, zaś po terminie złożył deklarację wskazującą wyższą podstawę wymiaru, od której składki te uiścił, nie uzasadnia stosowania przez organ rentowy nieznajdującej oparcia w przepisach prawa sankcji w postaci przyjęcia minimalnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
Jak walczyć z taką praktyką ZUS?
W pierwszej kolejności należy złożyć do ZUS wniosek o wydanie decyzji w przedmiocie ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w spornym okresie, natomiast po otrzymaniu decyzji należy ją zaskarżyć do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.
Podobne artykuły
Czy ta praktyka nadal występuje?