Dokumenty on-line - odwołania od decyzji ZUS
EmeryturaOkresy składkowe i nieskładkoweRenta rodzinnaRenta z tytułu niezdolności do pracy

Emerytura lub renta w drodze wyjątku

Bardzo często spotykam się z sytuacjami, gdzie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję o odmowie prawa do przyznania świadczenia z uwagi na niespełnienie przesłanki posiadania odpowiedniej ilości okresów składkowych i nieskładkowych. Takie sytuacje tyczą się zarówno spraw o przyznanie emerytur, rent z tytułu niezdolności do pracy, jak również rent rodzinnych.

Czy wydanie decyzji o odmowie prawa do przyznania świadczeń w trybie zwykłym zamyka całkowicie drogę do otrzymania emerytury, bądź renty?

Otóż nie!

Na mocy przepisów art. 83 ustawy  o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych możliwe przyznanie świadczenia “w drodze wyjątku”. Organem właściwym w sprawie przyznawania świadczeń w drodze wyjątku jest Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Świadczenie emerytalne / rentowe zostanie przyznane w drodze wyjątku, gdy przez wnioskodawcę spełnione zostaną następujące przesłanki:

  1. wnioskodawca jest lub był osobą ubezpieczoną w rozumieniu ustawy emerytalnej lub jest członkiem rodziny pozostałym po ubezpieczonym,
  2. nie spełnia warunków ustawowych do uzyskania świadczenia wskutek szczególnych okoliczności. 
  3. nie może podjąć pracy lub innej działalności objętej ubezpieczeniami społecznymi z uwagi na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek,
  4. nie posiada niezbędnych środków utrzymania.

Czym są szczególne okoliczności?

Przez szczególne okoliczności rozumie się wydarzenia o charakterze nadzwyczajnym, które wbrew zamiarom i woli ubezpieczonego stanowią niemożliwą do przezwyciężenia przeszkodę w kontynuowaniu zatrudnienia. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądów administracyjnych za szczególną okoliczność, na potrzeby stosowania przepisu art. 83 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, uznaje się zdarzenie bądź trwały stan wykluczający aktywność zawodową konkretnej osoby z powodu niemożności przezwyciężenia ich skutków, pomimo podejmowania działań zmierzających w tym kierunku. Zwraca się też uwagę na zewnętrzny i obiektywny charakter tych okoliczności oraz ich niezależność od woli ubezpieczonego. W kategoriach szczególnych okoliczności winny być rozważane nie tylko zdarzenia o charakterze siły wyższej, ale wszelkiego rodzaju sytuacje, które czynią daną osobę nieatrakcyjną na rynku pracy, pozostającą poza kręgiem zainteresowania pracodawców. Nie tylko całkowita niezdolność do pracy osoby zainteresowanej będzie szczególną okolicznością, jako że jest stanem udaremniającym i wykluczającym jej aktywność zawodową, lecz także taki stan, który obiektywnie ogranicza i utrudnia możliwości zatrudnienia, może być – przy uwzględnieniu wszelkich aspektów stanu faktycznego sprawy – kwalifikowany w kategoriach szczególnych okoliczności.

Czy staż pracy ma znaczenie?

Zgodnie z wyrokiem WSA w Warszawie z dnia 29 listopada 2016 r., czytamy iż:

“Co prawda przepis art. 83 ust. 1 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie uzależnia przyznania świadczenia w drodze wyjątku od stażu ubezpieczonego, to niewątpliwie staż ten, w powiązaniu z innymi okolicznościami faktycznymi, może mieć znaczenie dla oceny, czy w sprawie występują szczególne okoliczności w rozumieniu art. 83 § 1 ustawy emerytalnej”.

Do przyznania świadczenia w drodze wyjątku wszystkie przesłanki, o jakich mowa w w/w przepisie, powinny być spełnione łącznie. Brak choćby jednej z nich wyklucza tę możliwość. Każda z przesłanek podlega przy tym osobnej ocenie poprzez odniesienie hipotezy normy prawnej do okoliczności faktycznych, istniejących w danej sprawie. Decyzja o przyznaniu bądź odmowie przyznania świadczenia w omawianym trybie podejmowana jest dopiero po ustaleniu, że okoliczności faktyczne odniesione do wymagań normatywnych mogą skutkować przyznaniem uprawnienia w sposób zgodny z celem tego przepisu.

Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych posiada kompetencję uznawania czy przesłanki zostały spełnione przez wnioskodawcę. Uznaniowość nie oznacza jednak pozostawienia organowi całkowitej i niekontrolowanej swobody w tym zakresie, bowiem jej granice wyznaczają z jednej strony przesłanki zawarte w ww. przepisie art. 83 ust. 1, z drugiej zaś przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

Uwaga!

art. 83 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wprost wyklucza możliwość otrzymywania świadczenia w drodze wyjątku przez osoby pobierające własne świadczenia emerytalne lub rentowe.

Porady prawne Kraków

Porady prawne ZUS on-line
Tagi
Pokaż więcej
Dokumenty on-line - odwołania od decyzji ZUS

Kinga Matyasik-Ochlust

Jestem radcą prawnym i od 2009 roku prowadzę działalność na obszarze całej Polski walcząc przed Sądami w sprawach o emerytury, renty, zasiłki, świadczenia przedemerytalne, jak również o zaległe składki na ubezpieczenie. Dzięki dziesiątkom przeprowadzonych spraw, jestem w stanie wspomóc swoich klientów doświadczeniem nabytym w procesach, jak również znaleźć racjonalne argumenty na przeciwstawienie się bezzasadnym odmowom w decyzjach dotyczących przyznania gwarantowanych świadczeń.

Podobne artykuły

4 komenatrzy

  1. Witam,mam szczególny problem. Starałam się o rentę rodzinna dla córki po zmarłym ojcu który zmarł 17 sierpnia tego roku. Zus nie przyznał jej świadczenia ponieważ on nie był ubezpieczony od 04.2018. Czy mam szansę na odwolanie w tej sprawie? To nie pieniazki dla mnie tylko dla mnie,na jej ddlsza edukację. Proszę o odpowiedź a może starać się o rentę rodzinna w drodze wyjątku?

  2. Dzień dobry . Staram się o rentę dla córki I dostałam odmowę. Czy mogę prosić o pomoc chciałam napisać o rentę w ramach wyjątku

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Aby dodać komentarz rozwiąż równanie: *

Close