Kontrola ZUSOdsetki ZUSPodleganie ubezpieczeniom społecznymZasiłkiZwrot kwot do ZUS
Osoba współpracująca – kontrola ZUS
Zus bardzo często podejmuje postępowania mające na celu wykazać, iż osoby zgłoszone do ubezpieczeń społecznych jako osoby współpracujące, nie podlegają ubezpieczeniom z uwagi na okoliczność, iż charakter pomocy świadczony przez taką osobę nie spełnia ustawowych warunków współpracy przy prowadzonej działalności gospodarczej. Oczywiście kontrole kierowane są zwłaszcza do osób, które pobierają lub w przeszłości pobierały zasiłki chorobowe/macierzyńskie/opiekuńcze po uprzednim podniesieniu składek na ubezpieczenie społeczne.
Kto może zostać uznany za osobę współpracującą z osobą prowadzącą działalność gospodarczą?
Zgodnie z przepisem art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, uważa się:
1. małżonka,
2. dzieci własne,
3. dzieci drugiego małżonka,
4. dzieci przysposobione,
5. rodziców,
6. macochę i ojczyma,
7. osoby przysposabiające;
– jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności.
Treść tego przepisu wskazuje, że do uznania za osobę współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność konieczne jest to, aby osoba ta była jedną z osób w nim wymienionych oraz współpracowała przy prowadzeniu tej działalności.
Na czym ma polegać współpraca przy prowadzeniu działalności gospodarczej?
W wyroku z dnia 20.05.2008 r., II UK 286/07 Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że:
za współpracę przy prowadzeniu działalności gospodarczej powodującą obowiązek ubezpieczeń: emerytalnego i rentowych uznać można tylko taką pomoc udzieloną przedsiębiorcy przez jego małżonka, która ma charakter stały i bez której stanowiące majątek wspólny małżonków dochody z tej działalności nie osiągałyby takiego pułapu, jaki zapewnia współdziałanie przy tym przedsięwzięciu. Takie rozumienie współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej odpowiada bowiem celom ustawy systemowej wyrażającym się przymusem ubezpieczenia, na zasadzie równości, wszystkich zarobkujących własną pracą (niezależnie od podstawy jej świadczenia).
Sąd Najwyższy w uzasadnieniu tego wyroku wyraził pogląd, że okazjonalna pomoc jaką świadczy osobie prowadzącej działalność gospodarczą w tej działalności jego małżonek, prowadzący z nim wspólne gospodarstwo domowe stanowi konsekwencję obowiązku małżonków do wzajemnej pomocy oraz współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli (art. 23 i 27 k.r.o.). Udzielana przez małżonka pomoc w prowadzonej przez drugiego małżonka działalności gospodarczej, w ramach ustawowego obowiązku wzajemnej pomocy jest normalną konsekwencją współdziałania małżonków na rzecz założonej przez nich rodziny i nie podlega zasadzie odpłatności.
W wyroku z dnia 6.01.2009 r., II UK 134/08 Sąd Najwyższy zaznaczył natomiast, że:
zgodnie ze słownikiem języka polskiego współpraca oznacza pracę wykonywaną wspólnie z kimś innym; działalność prowadzoną wspólnie; działanie wraz z innymi w ramach jednego przedsięwzięcia; branie udziału w zbiorowej pracy. Z wykładni literalnej wynika zatem, iż termin współpraca przy prowadzeniu działalności, którym operuje art. 8 ust. 11 ustawy systemowej zakłada, że współpracujący ma istotny wpływ na tę działalność. Wartość działania w ramach współpracy musi być także znacząca.
W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23.04.2010 r., II UK 315/09 Sąd Najwyższy uznał, że:
cechami konstytutywnymi pojęcia „współpraca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności” w rozumieniu art. 8 ust. 11 ustawy systemowej są występujące łącznie:
- istotny dla działalności gospodarczej ciężar gatunkowy działań współpracownika, które to działania nie mogą mieć charakteru wtórnego, muszą pozostawać w bezpośrednim związku z przedmiotem podjętej działalności oraz muszą charakteryzować się pewną systematycznością, stabilnością i zorganizowaniem;
- znaczący czas i częstotliwość podejmowanych robót.
Sąd Najwyższy stwierdził, że za współpracującego przy prowadzeniu działalności pozarolniczej można uznać tylko taką osobę, która na rzecz tej działalności wykonuje prace takiego rodzaju, rozmiaru i częstotliwości, że mają one wymiar ekonomiczny i organizacyjny na tyle istotny, że mogą być postrzegane jako współpraca przy prowadzeniu tej działalności.
Nie budzi również żadnych wątpliwości fakt, że to na organie rentowym, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia i nie kwestionował tytułu tego zgłoszenia oraz przyjmował składki, spoczywa ciężar dowodu, że ubezpieczony nie jest osobą współpracującą w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.
W tym miejscu podkreślić należy, że podjęcie współpracy przez kobietę w ciąży przy prowadzeniu pozarolniczej działalności, nawet gdyby głównym motywem było uzyskanie przez nią świadczeń z ubezpieczeń społecznych nie jest naganne, ani tym bardziej sprzeczne z prawem, jeżeli współpraca ta była faktycznie wykonywana ( wyrok SN z dnia 06 lutego 2006 r. w sprawie III UK 156/05).
Podobne artykuły
