Dokumenty on-line - odwołania od decyzji ZUS
Odwołanie od decyzji ZUSZasiłki

Umowa o pracę z kobietą w ciąży cd.

Z uwagi na duże zainteresowanie wpisem pt: Pozorna umowa o pracę z ciężarną – celem weryfikacji sytuacji prawnej kobiet ciężarnych, w stosunku co do których ZUS wydaje decyzje o niepodleganiu ubezpieczeniom społecznym, w dniu dzisiejszym przybliżę orzecznictwo Sądów dotyczące dwóch podstawowych przyczyn ustalania przez ZUS nieważności zawartych umów o pracę.

Pozorność umowy o pracę.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jak wskazuje się w orzecznictwie w kontekście pozorności umowy o pracę najistotniejsze znaczenie ma, fakt czy pracownik rzeczywiście realizował treść zawartej przez Strony umowy, poprzez świadczenie pracy. „Tylko bowiem w przypadku gdy po zawarciu umowy o pracę pracownik nie podjął pracy i nie wykonywał obowiązków z niej wynikających, bądź też gdy strony umowy o pracę podejmowały czynności zmierzające do upozorowania trwania i realizowania zatrudnienia pracownika, można przyjmować, że wystąpiła pozorność złożonych oświadczeń woli zawarcia umowy o pracę.(tak np. Sąd Okręgowy w Gdańsku w wyroku z dnia 11 lipca 2016 roku, sygn. akt VII U 351/16, Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 2 grudnia 2004 r., III AUa 1160/04, Apel.-W-wa 2005/1/4).

Powyższe zostało potwierdzone również przez Sąd Najwyższy, i tak w wyroku z dnia 12 maja 2011 roku, sygn. akt II UK 20/11 wskazano, że „umowa o pracę jest zawarta dla pozoru (art. 83 k.c. w związku z art. 300 k.p.), a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy”.

Nie można zatem przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca tę pracę przyjmował (por. np. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 4 sierpnia 2005 r., II UK 321/04, OSNP 2006 nr 11-12, poz. 190 i z dnia 19 października 2007 r., II UK 56/07, LEX nr 376433).

Umowa o pracę, jako czynność mająca na celu obejście przepisów prawa.

Zgodnie z art. 58 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 25 listopada 2004 roku, sygn. akt I PK 42/04 stwierdził, że “czynności mające na celu obejście ustawy (in fraudem legis) zawierają jedynie pozór zgodności z ustawą”.

W judykaturze wielokrotnie definiowano czym, jest czynność prawna mająca na celu obejście ustawy, i tak: „czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, która z punktu widzenia formalnego (pozornie) nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości (w znaczeniu materialnym) zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez nią zakazane. Obejście ustawy to zachowanie podmiotu prawa, który napotykając prawny zakaz dokonania określonej czynności prawnej “obchodzi” go w ten sposób, że dokonuje innej niezakazanej formalnie czynności w celu osiągnięcia skutku związanego z czynnością zakazaną, a tym samym sprzecznego z prawem” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2006 r., I UK 186/05).

W kontekście obejścia prawa poprzez zawarcie umowy o pracę Sąd Okręgowy w Gdańsku podkreślił, że „umowie o pracę nie naruszającej art. 22 k.p. nie można stawiać zarzutu zawarcia w celu obejścia prawa, nawet gdy jej cel dyktowany był wyłącznie chęcią uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Oznacza to, iż zarzut taki może zostać skutecznie postawiony w sytuacji odwrotnej – zatem kiedy danemu stosunkowi należy odmówić cech stosunku pracy w rozumieniu przepisu art. 22 k.p. Wady oświadczeń woli dotykające umowy o pracę – nawet powodujące jej nieważność – nie wywierają skutku w sferze prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego. W tych stosunkach prawną doniosłość ma jedynie zamiar obejścia prawa przez ,,fikcyjne” zawarcie umowy, tj. takie, które nie wiąże się ze świadczeniem pracy, a dokonanie zgłoszenia do ubezpieczenia następuje pod pozorem zatrudnienia (tak wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 29 lutego 2012 r., III AUa 1785/11). 

W tym miejscu wskazać należy, iż w judykaturze wskazywano wiele okoliczności, którymi kierują się strony zawierając umowę o pracę, co nie przesądza o nieważności umowy i tak np. „zawarcie umowy o pracę, choćby zmierzało do uzyskania zwolnienia od kosztów sądowych, czy uzyskania kredytu bankowego, nie jest obejściem ustawy”(tak wyrok SN z dnia 25 listopada 2004r., I PK 42/04, OSNP 2005/14/209, wyrok SN z 9 sierpnia 2005r. III UK 89/05).

Zarzutu obejścia prawa nie można postawić również umowie o pracę nienaruszającej art. 22 kp, nawet gdy jej cel dyktowany był wyłącznie chęcią uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego (tak. wyrok SN z 25 stycznia 2005r., II UK 141/04; wyrok SN z 9 sierpnia 2005r., III UK 89/05; wyrok SN z dnia 4 sierpnia 2005 r., II UK 320/04, OSNP 2006/7-8/122; wyrok SN z dnia 2 lipca 2008 r., II UK 334/07, LEX nr 497717; wyrok SN z dnia 14 lutego 2006 r., III UK 150/05, LEX nr 272551; wyrok SN z dnia 2 czerwca 2006 r., I UK 337/05, LEX nr 203581).

Istotnym jest, że „motywacja skłaniająca do zawarcia umowy o pracę nie ma znaczenia dla jej ważności przy założeniu rzeczywistego jej świadczenia zgodnie z warunkami określonymi w art. 22 § 1 kp.” (tak Sąd Okręgowy w Siedlcach w wyroku z dnia 16 grudnia 2015, sygn. akt IV U 679/15).

Jak widzicie Państwo, pewne zarzuty podnoszone w decyzjach ZUS o odmowie przyznania prawa do zasiłku chorobowego lub macierzyńskiego, biorąc na wzgląd aktualne orzecznictwo – są bardzo łatwe do obalenia. Dlatego zalecam weryfikację negatywnych decyzji przez prawników prowadzących sprawy przeciwko ZUS.

Porady prawne Kraków

Porady prawne ZUS on-line
Tagi
Pokaż więcej
Dokumenty on-line - odwołania od decyzji ZUS

Kinga Matyasik-Ochlust

Jestem radcą prawnym i od 2009 roku prowadzę działalność na obszarze całej Polski walcząc przed Sądami w sprawach o emerytury, renty, zasiłki, świadczenia przedemerytalne, jak również o zaległe składki na ubezpieczenie. Dzięki dziesiątkom przeprowadzonych spraw, jestem w stanie wspomóc swoich klientów doświadczeniem nabytym w procesach, jak również znaleźć racjonalne argumenty na przeciwstawienie się bezzasadnym odmowom w decyzjach dotyczących przyznania gwarantowanych świadczeń.

Podobne artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Aby dodać komentarz rozwiąż równanie: *

Close