Dokumenty on-line - odwołania od decyzji ZUS
Kontrola ZUSOdwołanie od decyzji ZUSPodleganie ubezpieczeniom społecznymZasiłkiZwrot kwot do ZUS

ZUS ingeruje w podstawę wymiaru składek

W ostatnim czasie na moje biurko trafiło kilka decyzji ZUS, w których ZUS stwierdza, że podstawa wymiaru składek osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe jest inna (niższa) od zadeklarowanej.

Otrzymanie takiej decyzji nasuwa jeden wniosek, ZUS będzie chciał obniżać zasiłki (przyszłe lub wypłacone dotychczas).

W uzasadnieniu decyzji ZUS wskazuje, iż w jego ocenie zadeklarowanie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w podwyższonej wysokości, na krótko przed spodziewanym okresem skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, miało na celu jedynie nabycie wyższych świadczeń z ubezpieczenia chorobowego.

Taka ingerencja ZUS jest nieuzasadniona i niezgodna z dotychczasowym orzecznictwem.

Zgodnie z art. 20 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych:

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe osób, które ubezpieczeniu chorobowemu podlegają dobrowolnie, nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

W uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2010 r. (II UZP 1/10), Sąd Najwyższy, stwierdził iż:

“Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest uprawniony do kwestionowania kwoty zadeklarowanej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli mieści się ona w granicach określonych ustawą z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych”.

Sąd Najwyższy zaznaczył, że: „wysokość świadczeń nie zależy od uznania organu ubezpieczeń społecznych. Zakład ma obowiązek wypłacać świadczenia w takiej wysokości, jaka wynika z przepisów ustaw, które nie przewidują możliwości uchylenia się od tej powinności w całości lub w części ze względu na to, że w ocenie organu ubezpieczeń świadczenie jest „nienależnie wysokie”, „nieekwiwalentne”, bądź że kwota, jaką należy wypłacić, jest „niesłuszna”, „niesprawiedliwa”, czy „niegodziwa”.

Ubezpieczony ma prawną możliwość podwyższenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie, wobec czego taka czynność jest legalna i nie może być kwestionowana. Zakład ma zaś obowiązek wypłacać świadczenie w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku, czyli kwoty deklarowanej przez okres wynikający z ustawy, a przepisy ustawy nie dopuszczają w tym zakresie żadnej uznaniowości.

Problem nieekwiwalentności świadczeń uzyskiwanych z Funduszu Ubezpieczeń do wkładu ubezpieczonego w ten Fundusz (opłacanie składek od wyższej podstawy wymiaru tylko przez krótki okres) nie może być zatem rozwiązany przez przypisanie Zakładowi uprawnień do weryfikacji deklarowanej kwoty jako zmierzającej do osiągnięcia „zawyżonych świadczeń z ubezpieczenia społecznego”, a w konsekwencji wypłaty zasiłku  w niższej niż przysługująca zgodnie z ustawą wysokości, albowiem nie ma do tego żadnych podstaw prawnych.

Ww. uchwała zachowała swoją aktualność w dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego.

Warto podkreślić, iż Sąd Najwyższy w powołanej uchwale wskazał jednoznacznie, że w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, wysokość składki na ubezpieczenia społeczne nie jest związana z faktycznie uzyskiwanym przez nie przychodem i jego wysokością (tak jak w przypadku pozostałych ubezpieczonych), a zależy jedynie od samego istnienia tytułu do ubezpieczeń społecznych i kwoty składek na ubezpieczenia zadeklarowanej przez te osoby.

Sąd Najwyższy zauważył, że wysokość świadczeń wypłacanych z ubezpieczenia chorobowego (np. zasiłku macierzyńskiego) nie zależy od uznania organu rentowego, a zatem w okresie podlegania przez ubezpieczoną dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu problem świadczeń „nadmiernie wysokich” w stosunku do krótkiego okresu opłacania składek nie stanowił argumentu za przyznaniem Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych uprawnienia do weryfikowania zadeklarowanej przez płatnika podstawy wymiaru składek. Instrumenty przeciwdziałające wypłacie nieekwiwalentnie wysokich świadczeń wprowadzić mógł wyłącznie ustawodawca.

Na marginesie należy dodać, że dążenie do skorzystania z zasiłków ubezpieczenia społecznego, nie może być uznane za cel, którego osiągnięcie jest sprzeczne z prawem. Skorzystanie z ochrony gwarantowanej ubezpieczeniem społecznym jest legalnym celem zakładania działalności gospodarczej i może ono nawet być głównym motywem do jej rozpoczęcia, zamiast wykonywania pracy na innych podstawach prawnych. Jeżeli działalność jest faktycznie wykonywana, co ma miejsce w przypadku Odwołującej, stanowi podstawę do podlegania ubezpieczeniom z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Fakt rozpoczęcia pozarolniczej działalności w ciąży, czy nawet przewidywanie jej zawieszenia w związku z ciążą, a następnie opieką nad dzieckiem, czy też niezdolność do pracy nie niweczy rzeczywistego zamiaru prowadzenia tej działalności.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowany jest pogląd, że nawet podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej w 8 miesiącu ciąży nie stanowi przeszkody do podlegania ubezpieczeniom społecznym w aspekcie wykonywania jej w sposób ciągły. Skutku takiego nie ma również opłacenie składki w najwyższej wysokości w sytuacji braku uzyskiwania faktycznych dochodów z działalności.

Zważając na powyższe, jeżeli otrzymacie Państwo decyzję o zmianie podstawy wymiaru składek, a pobieraliście lub pobieracie świadczenia z ZUS, od decyzji należy odwołać się do sądu. W przeciwnym razie lada chwila ZUS wyśle decyzję o zwrocie świadczeń lub o ustaleniu niższego zasiłku.

Porady prawne ZUS on-line
Tagi
Pokaż więcej
Dokumenty on-line - odwołania od decyzji ZUS

Kinga Matyasik-Ochlust

Jestem radcą prawnym i od 2009 roku prowadzę działalność na obszarze całej Polski walcząc przed Sądami w sprawach o emerytury, renty, zasiłki, świadczenia przedemerytalne, jak również o zaległe składki na ubezpieczenie. Dzięki dziesiątkom przeprowadzonych spraw, jestem w stanie wspomóc swoich klientów doświadczeniem nabytym w procesach, jak również znaleźć racjonalne argumenty na przeciwstawienie się bezzasadnym odmowom w decyzjach dotyczących przyznania gwarantowanych świadczeń.

Podobne artykuły

Jeden komentarz

  1. Witam
    Wydaje mi się, że ma to związek z wyrokami SN (Sygnatury akt: I UK 208/17, II UK 301/17, II UK 302/17) oraz wyrokiem TK z dnia 29 listopada 2017 r. ZUS jest w przekonaniu, że orzecznictwo sądowe jest po jego stronie.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Aby dodać komentarz rozwiąż równanie: *

Close