Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych:
świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:
1) matce lub ojcu;
2) opiekunowi faktycznemu dziecka;
3) osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
4) innym osobom na których zgodnie z przepisami ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności – jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Stosownie do art. 17 ust. 1b u.ś.r. świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:
1) nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub
2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25.
roku życia.
Podstawowymi przesłankami przyznania świadczenia pielęgnacyjnego jest więc:
– niepełnosprawność osoby bliskiej, co do której istnieje obowiązek alimentacyjny wraz z wymogiem sprawowania nad nią stałej opieki
– rezygnacja lub niepodejmowanie z zatrudnienia w celu sprawowania tej opieki nad osobą tego wymagającą
Pomiędzy tymi dwoma przesłankami musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy.
Świadczenie pielęgnacyjne nie jest przyznawane za samo sprawowanie opieki nad osobą niepełnosprawną, gdyż obowiązek alimentacyjny wynika z ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, lecz za faktyczny brak możliwości podjęcia zatrudnienia. Rozmiar tej opieki musi więc być na tyle duży, aby całkowicie uniemożliwiał podjęcie lub wykonywanie pracy zarobkowej.
Czym jest więc konieczność sprawowania opieki?
Definicja konieczności sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną została precyzyjne określona w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 21 lipca 2022r. sygn. akt: III SA /Gd 1144/21, gdzie wyraźnie wskazano, iż: “Konieczność sprawowania opieki” oznacza całkowitą zależność osoby od otoczenia, polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem, zaś “konieczność udzielania pomocy” oznacza zależność osoby od otoczenia, polegającą na udzieleniu wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka, zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych. Cały zakres wymienionych czynności składa się na sprawowanie opieki w rozumieniu art. 17 ust. 1 u.ś.r.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 9 grudnia 2019 r., sygn. akt III SA/Kr 1164/19 stwierdził zaś, iż warunku “stałej” opieki nie można rozumieć jako wykonywania opieki nieustannie i przez 24 godziny na dobę, lecz ma to być opieka stała w sensie trwałości, a “długotrwała” zaś w sensie rozciągłości w czasie, jako opieka nad niepełnosprawną osobą, której zakres wyznaczony jest niepełnosprawnością osoby wymagającej opieki, a więc koniecznością wykonywania czynności warunkujących egzystowanie tej osoby w warunkach godności człowieka.
Istotą opieki, o której mowa w art. 17 ust. 1 u.ś.r. jest więc nie tylko jej stałość i ciągłość, ale także zapewnienie zaspokojenia normalnych, codziennych potrzeb osoby, nad którą jest sprawowana; zapewnienie jej egzystencji, której bez pomocy osób trzecich nie jest w stanie sobie sama zapewnić – wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 3 lipca 2019 r., sygn. akt II SA/Rz 535/19.
Podobne artykuły
