Wielu moich klientów zastanawiając się nad złożeniem wniosku o rentę, nie wie czy orzeczona wobec nich zostanie częściowa czy całkowita niezdolność do pracy.
W dzisiejszym wpisie spróbuje zdefiniować jakie są przesłanki uznania osoby za częściowo lub całkowicie niezdolną do pracy.
Jak stanowi art. 12 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.
Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (art. 12 ust. 2 ww. ustawy), zaś częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ust. 3 ww. ustawy).
Stosownie zaś do art. 13 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:
- stopień naruszenia sprawności organizmu
- możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;
- możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy
- celowość przekwalifikowania zawodowego,
- wszystkie przesłanki powinny być oceniane biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.
Ocena niezdolności do pracy z medycznego punktu widzenia wymaga wiadomości specjalnych i sąd nie może opierać ustaleń w tym zakresie na własnym przekonaniu.
Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białym Stoku z dnia 8 listopada 2017 r., sygn. akt: III AUa 549/17, czytamy, iż:
Uznaje się za częściowo niezdolną do pracy osobę, która wobec naruszenia sprawności organizmu nie jest w stanie wykonywać prawidłowo czynności związanych z zawodem, gdy zachowała zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (np. wymagającej niższych albo niewymagającej żadnych kwalifikacji), lecz jednocześnie utraciła w znacznym stopniu zdolność do wykonywania pracy, do której posiada kwalifikacje.
Całkowita niezdolność do pracy wyraża się natomiast w spełnieniu łącznie kryterium biologicznego, polegającego na tym, że stan organizmu dotkniętego schorzeniami naruszającymi jego sprawność powoduje całkowitą niezdolność do jakiejkolwiek pracy oraz kryterium ekonomicznego polegającego na całkowitej utracie zdolności do zarobkowania wykonywaniem jakiejkolwiek pracy.
Jak wygląda sprawa o rentę w Sądzie?
W procesach przeciwko ZUS o istnieniu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy decydują powołani przez Sąd biegli lekarze specjaliści. Sąd nie jest związany opiniami biegłych, może je jednak oceniać. Ocena ta polega na tym, że nie chodzi tu o kwestię wiarygodności, jak przy dowodzie z zeznań świadków i stron, lecz o pozytywnym lub negatywnym uznaniu wartości rozumowania zawartego w opinii i uzasadnieniu, dlaczego pogląd biegłego trafił lub nie do przekonania sądu. Sąd może zatem ocenić opinię biegłego pod względem fachowości, rzetelności czy logiczności. Nie może jednak nie podzielać merytorycznych poglądów biegłego, czy zamiast nich wprowadzać własne stwierdzenia .
Czy na orzeczenie niezdolności do pracy ma wpływ ustalony stopień niepełnosprawności?
Niepełnosprawność nie jest tożsama z całkowitą niezdolnością do pracy. Zgodnie z definicją zawartą w słowniku zamieszczonym w art. 2 pkt 10 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Niepełnosprawność oznacza zatem inną sytuację socjalną określonej osoby. W związku z niepełnosprawnością przysługują też inne świadczenia. Najogólniej rzecz ujmując mają one na celu umożliwienie dalszej pracy osobie niepełnosprawnej w warunkach chronionych. Stąd też w przypadku orzekania o niepełnosprawności obok oceny stanu zdolności do pracy uwzględnia się zdolność osoby do pełnienia ról społecznych, co nie odgrywa roli przy orzekaniu o niezdolności do pracy na gruncie ustawy emerytalnej.
Zobacz również:
Nie jest Pan niezdolny do pracy – czyli walka o rentę.
Zarzuty do opinii biegłego w sprawach ZUS.
Podobne artykuły
Dzień dobry
Mam ukończone 62,5 roku a więc do emerytury brakuję mi 2,5 roku. Od dwóch lat byłem uznany jako całkowicie niezdolny do pracy z uwagi na dializę nerek i pobierałem 100% renty. Rentę miałem na okres 1 roku a następnie przedłużoną na następny okres 2 lat. W międzyczasie przeszedłem operację przeszczepu nerek. Okres 2 letniej renty kończy się z dniem 30.11.2022. Wobec powyższego złożyłem wniosek o przedłużenie renty. Pod koniec października otrzymałem decyzję lekarza orzecznika iż jestem częściowo niezdolny do pracy do 31.10.2025r Czy mając brakujące niecałe 3 lata do emerytury oraz będąc po przeszczepie nie powinien otrzymać całkowitej niezdolności do pracy? Czy w tej sytuacji wniesienie sprzeciwu od decyzji orzecznika do Komisji Lekarskiej może przynieść uznanie mnie jako całkowicie niezdolnego do pracy.
Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 12.12.2013 r., sygn. III APa 42/13: „Wprawdzie brak jest przepisu prawnego w kierunku przeciwnym, wprost zrównującego, na użytek dochodzonego świadczenia, przewidzianego ustawą emerytalną, orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy, jednakże przy ocenie niezdolności wnioskodawcy do pracy nieodzowne jest, pomimo różnic zachodzących pomiędzy tym pojęciem a pojęciem niepełnosprawności uwzględnienie stopnia niepełnosprawności, ustalonego na podstawie przepisów ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej”.
ORAZ
Z mojego uzasadnienia z orzeczenia z PZON, gdzie dano mi zdolność jedynie do pracy w zakładzie chronionym i zatrudnienie w ZAZ: “Zgodnie, bowiem z art. 4 ust. 2 wymienionej na wstępie ustawy [ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych] do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę niezdolną do pracy albo zdolną jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.” W takim wypadku można byłoby orzec co najmniej częściową niezdolność do pracy.
Czym więc różni się uznanie niezdolności przez PZON (MZON) czy ZUS jak w obu ustawach jest pojęcie “niezdolności do pracy”? Jest jeszcze sprawa taka, że jak przyjdzie się z orzeczeniem ZUS do PZON to ma się automatycznie przyznawany stopień niepełnosprawności w zależności od tego jaka jest nadana grupa przez ZUS. Także czemu działa to tylko w jedną stronę?