Czy osoby wykonujące pracę laboranta nabywają prawo do emerytury pomostowej lub rekompensaty za pracę w warunkach szczególnych?
Niestety odpowiedź nie jest tutaj jednoznaczna. W ostatnim czasie analizowałam kilka decyzji o odmowie przyznania prawa do emerytury pomostowej lub rekompensaty za pracę w warunkach szczególnych, w których ZUS odmówił moim klientom świadczeń z uwagi na okoliczność, iż stanowisko laboranta nie jest wymienione w przepisach resortowych, w oparciu o które pracodawca kwalifikuje okresy pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Podkreślić należy, iż wszyscy moi klienci posiadali prawidłowo wystawione przez pracodawcę świadectwa pracy w warunkach szczególnych, a mimo tego ZUS dokonał negatywnej oceny wykonywanej pracy w aspekcie katalogu prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
Wnikliwa charakterystyka pracy laboranta jako pracy w warunkach szczególnych została dokonana w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2017 r. sygn. akt: III UK 83/16, w którym Sąd stwierdził, iż:
“Czym innym jest kontrola jakości produkcji i czym innym jest praca laboranta. Stanowiska pracy z działu XIV – Prace różne, poz. 24, mają swoją własną, indywidualną podstawę, uprawniającą do kwalifikacji zatrudnienia jako pracy w szczególnych warunkach. Jest to zbiorczo ujęta swoista praca, czyli kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie A. Uzasadnienie kwalifikacji tej pracy jako zatrudnienia w szczególnych warunkach wynika z tego, że na wydziale (oddziale) jest wykonywana jako podstawowa praca wymieniona w wykazie. Pozytywna kwalifikacja takiej pracy spełnia się wtedy, gdy to swoiste zatrudnienie, w tym kontrola jakości produkcji, wykonywane jest tam, gdzie wykonywane są jako podstawowe prace wymienione w wykazie. Bez łącznika takiego miejsca pracy wskazany dozór lub kontrola jakości produkcji nie są pracą w szczególnych warunkach (por. wyrok Sądu Najwyższego z 7 listopada 2016 r., III UK 12/16).
Choć zarządzenie resortowe nie jest już źródłem prawa, to jest pomocne w wykładni rozporządzenia, w kwestii czy i kiedy praca laboranta może być kwalifikowana jako praca w szczególnych warunkach. Chodzi o zarządzenie nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego. Zarządzenie to pozwala wyjaśnić różnice w kwalifikacji stanowisk pracy laboranta i kontroli jakości produkcji. Otóż Minister wyraźnie określił w tym zarządzeniu na jakich stanowiskach praca laboranta była pracą w szczególnych warunkach. Wykaz do zarządzenia wskazywał na stanowiska pracy laborantów w określonych rodzajach prac i działach”.
Sąd Najwyższy w wyroku z 22 stycznia 2015 r., III UK 77/14. stwierdził, że przyporządkowanie pracy laboranta do poz. 24 dział XIV wykaz A – jako kontroli jakości produkcji i usług, byłoby możliwe jedynie wówczas, gdyby praca ta była wykonywana wyłącznie na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są pracy wymienione w wykazie, w pełnym wymiarze czasu pracy (…).
Taki kierunek wykładni jest uprawniony. Szereg orzeczeń potwierdza, że praca laboranta, który część swoich obowiązków wykonywał przy stanowiskach produkcyjnych, nie stanowiła zatrudnienia w szczególnych warunkach.
Jak wynika z powyższego dla uznania, iż praca laboranta jest pracą w warunkach szczególnych nie jest konieczne, by cały proces kontroli wykonywanej przez osobę ubezpieczoną odbywał się na stanowiskach związanych z produkcją wymienioną w wykazie A, jednakże czynności wykonywane poza tymi wydziałami nie mogą dominować nad czynnościami wykonywanymi przy stanowiskach, na których wykonywana jest praca w warunkach szczególnych. Laborant wykonujący prace w warunkach szczególnych musi wykazać przed Sądem, iż sprawował kontrolę bądź nadzór w przeważającym zakresie na oddziałach, na których jako podstawowe są wykonywane prace wymienione w wykazie A, praca w laboratorium ma być jedynie pobocznym elementem pracy laboranta wykonywanym w krótkim wymiarze czasu pracy.
Podobne artykuły
