Odwołanie od decyzji ZUS
Czy złożenie zgłoszenia po terminie uprawnia do korzystania z ulgi na start?
Zgodnie z art. 18 ust 1 ustawy Prawo Przedsiębiorców, przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej.
Celem ustawodawcy przy redakcji przepisów określających warunki skorzystania z ulgi na start było uregulowanie zasad prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, a także wprowadzenie uproszczeń oraz ułatwień dla przedsiębiorców rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej. Ulga unormowana w art. 18 ustawy Prawo Przedsiębiorców, stanowić ma szczególny rodzaj korzyści i zachęty dla przedsiębiorców podejmujących po raz pierwszy działalność gospodarczą lub rozpoczynających ją ponownie po upływie odpowiedniego czasu. Ulga ta pozwala bowiem na nieopłacanie składek na ubezpieczenia społeczne przez pierwsze sześć miesięcy prowadzenia przedsiębiorstwa
W kancelarii prowadzę wiele spraw dotyczących decyzji ZUS o podleganiu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, wypadkowym przez okres pierwszych 6 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej, z uwagi na zgłoszenie się do ubezpieczeń z niewłaściwym tytułem lub złożenie deklaracji o chęci skorzystania z ulgi po terminie.
W razie wystąpienia jakichkolwiek “niedociągnięć” ZUS bezrefleksyjnie wychodzi z założenia, iż oznaczają one rezygnację z prawa od ulgi na start. Na szczęście Sądy wychodzą z innego założenia.
Sprawy dotyczące błędów przy korzystaniu z ulgi na start były przedmiotem licznych rozstrzygnięć Sądów powszechnych, i tak Sąd Okręgowy w Rzeszowie w wyroku z dnia 1 sierpnia 2019 roku, sygn. IV U 483/19, wskazał: ”w ocenie Sądu w niniejszej sprawie zasadniczego znaczenia nabiera ustalenie jaka była rzeczywista wola wnioskodawcy. Ona bowiem przesądza czy miał on zamiar skorzystać z nowej ulgi wprowadzonej przepisami obowiązującymi od 30 kwietnia 2018 r. czy też zamierzał opłacać wszystkie składki ubezpieczeniowe tj. na ubezpieczenia społeczne tj. emerytalne, rentowe, wypadkowe i ubezpieczenie zdrowotne. Nie ulega wątpliwości, że skorzystanie z ulgi jest zależne wyłącznie od woli przedsiębiorcy i stanowi alternatywę wobec tradycyjnego systemu ponoszenia ciężarów dotyczących ubezpieczeń społecznych (por. uzasadnienie projektu ustawy – Prawo przedsiębiorców, Druk sejmowy VIII kadencji Nr 2051, s. 42). To nowe rozwiązanie prawne ogranicza koszty wykonywania działalności gospodarczej przy rozpoczynaniu działalności przez przedsiębiorcę osobę fizyczną. Jednocześnie podstawowym skutkiem nieopłacania przez przedsiębiorcę składek na ubezpieczenie społeczne przez okres korzystania z ulgi na start jest brak w przyszłości prawa do świadczeń za ten okres.
Stosownie do treści art. 18 ust. 2 powołanej wyżej ustawy Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może zrezygnować z uprawnienia, o którym mowa w ust. 1 tj. ulgi na start, przez dokonanie zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych. Powtórzeniem tego rozwiązania jest zapis art. 18 aa ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowiący, że przedsiębiorca będący osobą fizyczną może zrezygnować z uprawnienia, o którym mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, uprawnienia do ulgi, przez zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych na zasadach określonych w art. 18a ust. 1 systemowej, a co za tym idzie przez okres 24 miesięcy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla tego przedsiębiorcy będzie stanowiła zadeklarowana przez niego kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Jak wskazał Sąd Okręgowy w cytowanym wyżej orzeczeniu rezygnacja z ulgi na start musi być objęta świadomością, objęta wolą ubezpieczonego, który z pełnym zrozumieniem i rozeznaniem sytuacji chce zrezygnować z ulgi. Jak wskazano bowiem wyżej, rodzi ona nie tylko pozytywne ale i pewne ujemne skutki dla przedsiębiorcy. Podkreślić należy natomiast, iż bez wątpienia rezygnacja z takiego uprawnienia nie może nastąpić wskutek błędu, działania niezamierzonego, a więc nie objętego wolą ubezpieczonego.
W orzecznictwie wskazuje się, iż błędne zgłoszenie nie może być uznane za rezygnację z “ulgi na start”. Taka niekorzystna interpretacja była nadmiernie rygorystyczna dla ubezpieczonych.