Czy dodatek covidowy przysługujący personelowi medycznemu podlega zaliczeniu do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego/opiekuńczego/macierzyńskiego?
Minister Zdrowia, na podstawie przepisów ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, polecił Narodowemu Funduszowi Zdrowia przekazanie podmiotom wykonującym działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalnego, w tym takim, w których realizowane są świadczenia opieki zdrowotnej w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczeniem COVID-19, środków finansowych z przeznaczeniem na przyznanie osobom wykonującym zawód medyczny dodatkowego świadczenia pieniężnego czyli tzw. “dodatku covidowego”.
Dodatek covidowy nie przysługuje za okresy, w których pracownik nie wykonuje pracy w związku z nieobecnością w pracy z powodu pobierania zasiłków w razie choroby i macierzyństwa, korzystania z urlopu wypoczynkowego, bezpłatnego, okolicznościowego, odbywania kursów i szkoleń lub innej przyczyny. Z tych ten przyczyn nie ma wątpliwości, iż “dodatek covidowy” podlega zaliczeniu na postawę zasiłku chorobowego/opiekuńczego/macierzyńskiego.
Czy “dodatek covidowy” zaliczany jest do podstawy wymiaru zasiłku bezterminowo?
Na stronach ZUS zamieszczona została interpretacja zgodnie z którą:
“W związku z tym, że dodatek covidowy jest składnikiem wynagrodzenia przysługującym w czasie trwania epidemii za czas pracy na oddziałach covidowych, należy uznać, że jest to składnik wynagrodzenia przysługujący do określonego terminu, tj. do zakończenia stanu epidemii. Jeżeli jednak w danym podmiocie leczniczym, pomimo trwania stanu epidemii, od określonej daty składnik ten już nie przysługuje osobom wykonującym zawód medyczny, dodatek covidowy nie powinien być uwzględniany przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku przysługującego za okres po tej dacie. Oznacza to, że jeżeli pracownikowi od 1 czerwca 2021 r. dodatek covidowy nie jest już wypłacany, gdyż pracownik był do niego uprawniony do 31 maja 2021 r., składnika tego nie należy uwzględniać w podstawie wymiaru zasiłku przysługującego po tej dacie”.
Interpretacja ZUS znalazła potwierdzenie w pierwszym tego typu wyroku Sądu Powszechnego – Sądu Rejonowego w Toruniu.
Otóż zgodnie z art. 41 ustawy zasiłkowej:
1. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku.
2. Składników wynagrodzenia przysługujących w myśl umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, tylko do określonego terminu nie uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należnego za okres po tym terminie.
3. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio do składników wynagrodzenia, których wypłaty zaprzestano na podstawie układu zbiorowego pracy lub przepisów o wynagradzaniu.
Zgodnie z niekorzystną interpretacją – założenia ust. 2 w/w przepisu oparte są na konieczności wyłączenia z podstawy wymiaru świadczeń z ubezpieczenia chorobowego tych składników wynagrodzenia, które przysługiwać miały pracownikowi jedynie przejściowo. Tak zdaniem Sądów należy odczytywać “dodatek covidowy”, Dodatek który nie przysługuje w danych okresie czasu, nie może być wliczony do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.
Sąd Rejonowy w Toruniu w wyroku z 27 stycznia 2022 r., sygn. akt IV U 448/21, stwierdził iż:
“Dodatek covidowy z założenia miał charakter terminowy. Data końcowa nie musi być opisana konkretną daty dzienną (np. okres jednego roku). W ocenie Sądu wystarczające jest przesądzenie, iż przysługiwał on na czas określony, gdyż jego końcową datę eryguje określone zdarzenie. Najpóźniejszą datą krańcową jest ostatni dzień stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego (zob. art. 42 ustawy z dnia 14 sierpnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią COVID-19 oraz po jej ustaniu, Dz. U. poz. 1493), choć możliwe jest także wskazanie terminów wcześniejszych. W grę wchodzi także data, do której dany podmiot leczniczy należał do grupy podmiotów wymienionych w punkcie 1 polecenia Ministra Zdrowia, co na gruncie niniejszej sprawy oznacza okres posiadania statusu szpitala II poziomu. Najwcześniejszą zaś z możliwych dat końcowych może być też data wynikająca z punktu 1a polecenia Ministra Zdrowia (w wersji obowiązującej od 1 listopada 2020 r.), a więc data do której dany pracownik uczestniczy w udzielaniu świadczeń zdrowotnych i ma bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2.
Sąd dostrzega, że art. 41 ust. 2 ustawy zasiłkowej dotyczy składników wynagrodzenia wynikających z umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy. W przedmiotowej sprawie podstawą jego wypłaty było polecenie Ministra Zdrowia, co nie oznacza, że powstał on niezależnie od stosunku pracy. Wystąpił tu stan rzeczy analogiczny do sytuacji, w której określone składniki wynagrodzenia za pracę nie wynikają wprost z umowy o pracę, lecz z powszechnie obowiązujących przepisów płacowych. Zgodnie zaś z art. 56 k.c. w związku z art. 300 k.p., czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów. Wskazać należy, że polecenie Ministra Zdrowia miało umocowanie w przepisach antycowidowych. Pierwotnie było to przepis art. 10a. przywołanej wyżej ustawy z 2 marca 2020 r., który stanowił, że minister właściwy do spraw zdrowia może podejmować inne niż określone w art. 10 działania związane z przeciwdziałaniem COVID-19. Działania, o których mowa w ust. 1, są finansowane ze środków pochodzących z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 lub z budżetu państwa. W przypadku zmian z 30 września i 1 listopada 2020 r. podstawą tą był art. 42 ustawy z dnia 14 sierpnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią COVID-19 oraz po jej ustaniu, który z kolei stanowił, że obowiązek lub polecenie nałożone przez podmiot uprawniony na podstawie art. 10, art. 10a i art. 11 ustawy zmienianej w art. 20, w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, są wykonywane do odwołania tego obowiązku lub polecenia przez podmiot uprawniony i finansowane na zasadach dotychczasowych. Obowiązek ten lub polecanie to mogą być zmieniane w tym okresie na podstawie art. 10, art. 10a i art. 11 ustawy zmienianej w art. 20. Nie można zatem twierdzić, iż dodatek coviodowy był świadczeniem przyznawanym wyłącznie na podstawie polecenia Ministra Zdrowia. Minister Zdrowia korzystał w tym zakresie z kompetencji przyznanej ustawą, co uzasadnia zastosowanie art. 56 k.c. w związku z art. 300 k.p. W tym sensie można powiedzieć, że dodatek covidowy również wynikał z umowy o pracę, co wypełniało wskazaną na wstępie część dyspozycji normy art. 41 ust. 2 ustawy zasiłkowej (zob. także wyrok SN z 28 kwietnia 2009 r., II PK 277/08, OSNP 2010, nr 23-24, poz. 290 i wyrok SN z 13 sierpnia 2015 r., II PK 234/14, OSNP 2017, Nr 7, poz. 79). W konsekwencji uznać również należało, że stanowił on składnik wynagrodzenia w rozumieniu art. 42 ust. 1 ustawy zasiłkowej”.
Z powyższych wywodów wynika, iż “dodatek covidowy” zaliczany jest do podstawy wymiaru świadczeń z ubezpieczenia chorobowego w okresie zamkniętym podczas którego medyk uprawniony był do jego pobierania.
Zaznaczam jednak, iż powołany wyrok jest jedynym z pierwszych wydanych w tej materii, a argumentacja tam użyta nie jest jednoznaczna, dlatego uważam iż warto weryfikować niekorzystne decyzje ZUS w drodze odwołania od decyzji kierowanego do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, doświadczenie daje iskierkę nadziei, że Sądy Wyższych Instancji mogą podejść do zagadnienia w zupełnie odmienny sposób…
Podobne artykuły
