Dzisiejszy wpis oparty jest na wygranej sprawie prowadzonej przez naszą kancelarię. Nasza klienta (lektor języka angielskiego) podczas przebywania na zasiłkach chorobowych i macierzyńskich wystawiła kilka faktur za przeprowadzone przed zaistnieniem niezdolności do pracy lekcje języka angielskiego. ZUS w decyzji odmówił klientce prawa do zasiłku chorobowego i macierzyńskiego oraz zobowiązał ją do zwrotu pobranych zasiłków (kilkadziesiąt tysięcy złotych).
ZUS w zaskarżonej decyzji wyszedł z założenia, iż wystawienie dokumentów księgowych podczas orzeczonej niezdolności do pracy stanowi pracę zarobkową.
Od decyzji kancelaria wniosła odwołanie przytaczając szereg argumentów świadczących o konieczności zmiany decyzji poprzez przyznanie prawa do zasiłków z ubezpieczenia chorobowego za sporne okresy oraz ustalenia, iż po stronie odwołującej nie powstaje obowiązek zwrotu pobranych zasiłków.
Sąd przychylił się do odwołania i w całości zmienił decyzję z powołaniem się na następującą argumentację.
Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia, traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że praca zarobkowa w rozumieniu art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej to “praca” w potocznym tego słowa znaczeniu, w tym także wykonywanie różnych czynności na podstawie różnych stosunków prawnych o charakterze cywilnoprawnym. Podkreśla się przy tym, że skoro w świetle brzmienia art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej istotne jest to, aby określone czynności były w rzeczywistości wykonywane i aby ich wykonanie przyniosło ubezpieczonemu rzeczywisty dochód (zarobek), to niewątpliwie chodzi o “zarobek” jako świadczenie wzajemne za wykonanie określonej pracy.
Należy podkreślić, iż w judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się też, że sporadyczna, incydentalna lub wymuszona okolicznościami sprawy aktywność zawodowa może usprawiedliwiać zachowanie prawa do zasiłku chorobowego. Wykorzystywaniem zwolnienia od pracy w sposób niezgodny jest natomiast takiego typu postępowanie, które w powszechnym odczuciu jest nieodpowiednie dla osoby chorej i może nasuwać wątpliwości co do rzeczywistego stanu zdrowia ubezpieczonego, czy też wykonywanie czynności mogących przedłużyć okres niezdolności do pracy. Celem zwolnienia od pracy jest zaś odzyskanie przez ubezpieczonego zdolności do pracy, stąd w jego osiągnięciu przeszkodą mogą być wszelkie zachowania ubezpieczonego utrudniające proces leczenia i rekonwalescencję.
W ocenie Sądu działania podejmowane przez odwołującą nie stanowiły czynności zarobkowych. Wystawiane przez nią dokumenty – mimo widniejących na nich nazw – „faktura” stanowiły jedynie potwierdzenie dla potrzeb rozliczeń podatkowych zdarzeń gospodarczych, które miały już miejsce uprzednio. W okresie niezdolności do pracy odwołująca nie przeprowadzała lekcji z uczniami, odwoływała zajęcia, a dokonała jedynie przebywając u siebie w domu czynności niezbędnych dla celów podatkowych i kilku niezbędnych dla utrzymania działalności. Czynności te nie były jednak związane z osiąganiem jakiegokolwiek dochodu, zapłata za lekcje, które już uprzednio się odbyły odwołująca otrzymywała, po ich przeprowadzeniu – w okresie zdolności do pracy.
W podobnych sprawach znaczenie ma zaś czy dana czynność – w niniejszym przypadku m.in. wystawienie rachunków – przyniosło rzeczywisty zysk, bądź służy jego pozyskaniu, podczas gdy działania odwołującej się służyły przede wszystkim spełnieniu obowiązków wymaganych przez państwo od przedsiębiorców, w tym podatkowych – jednakże jako takie nie zmierzało do uzyskania przez odwołującą się dochodu
Czynności wykonywane przez odwołującą nie przynosiły zysku, ani nie zmierzały do jego osiągnięcia – gdyż odwołująca już go osiągnęła. Czynności przez nią podejmowane zmierzały do swoistego uporządkowania dokumentacji związanej z prowadzoną działalnością.
W ocenie Sądu, wykonywane przez odwołującą działania, nie stanowiły też wykorzystywania zwolnienia niezgodnie z jego celem. Nie sposób bowiem uznać, że złożenie kilku podpisów lub dokonywanie kilku kliknięć mogłoby w jakikolwiek negatywnie wpłynąć na stan zdrowia odwołującej.
Co obrazuje powyżej przedstawiony stan faktyczny, wydanie przez ZUS decyzji o zwrocie wypłaconego zasiłku nie jest jednoznaczne z koniecznością zwrotu pieniędzy. Decyzja o odmowie prawa do zasiłku powinna zostać przeanalizowana pod kątem obowiązującego orzecznictwa Sądów Powszechnych oraz Sądu Najwyższego. Moje doświadczenia wskazują, iż większość decyzji o odmowie prawa do zasiłków jest zmienianych przez Sądy Ubezpieczeń Społecznych.
Podobne artykuły
