Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest uprawniony do kontrolowania tytułów podlegania ubezpieczeniom społecznym. Jednym z częstszych sposobów kontroli jest sprawdzenie, czy za osoby “zatrudnione” w ramach umów o dzieło nie powinny zostać oskładkowane jak za zlecenie. Przed zawarciem z wykonawcą umowy o dzieło warto jest więc zastanowić się, czy ten stosunek prawny nie zostanie zakwestionowany w przyszłości przez ZUS.
Jak odróżnić umowę o dzieło od umowy zlecenie?
Umowa o dzieło to umowa o pewien określony rezultat pracy i umiejętności ludzkich (art. 627 k.c.). W wypadku umowy o dzieło niezbędne jest, aby starania przyjmującego zamówienie doprowadziły w przyszłości do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu. Rezultat na który umawiają się strony, musi być z góry określony, mieć samoistny byt oraz być obiektywnie osiągalny i pewny. Dzieło musi istnieć w postaci postrzegalnej, pozwalającej nie tylko odróżnić je od innych przedmiotów, ale i uchwycić istotę osiągniętego rezultatu. Wykonawca dzieła zobowiązuje się do osiągnięcia w przyszłości indywidualnie oznaczonego, samoistnego, obiektywnie możliwego, a subiektywnie pewnego rezultatu pracy ludzkiej o charakterze materialnym lub niematerialnym. Przyjmuje się, że o określeniu rezultatu właściwego umowie o dzieło decyduje wymaganie, by dzieło miało charakter samoistny względem twórcy, tzn. by pozostawało niezależne od dalszego działania twórcy oraz by stało się wartością autonomiczną w obrocie.Tę cechę mają tylko dzieła ucieleśnione w wytworzonej rzeczy lub zmianach w rzeczy istniejącej (naprawienie, przerobienie, uzupełnienie) to rezultaty materialne umowy.
Wykonanie określonej czynności (szeregu powtarzających się czynności) bez względu na to, jaki rezultat czynność ta przyniesie, jest natomiast cechą charakterystyczną dla umów zlecenia.
Jaką odpowiedzialność przyjmuje na siebie wykonawca dzieła?
Wykonawca dzieła ponosi odpowiedzialność za wady fizyczne i prawne dzieła. W odróżnieniu od umowy o dzieło, w umowie zlecenia przyjmujący zlecenie nie bierze na siebie ryzyka pomyślnego wyniku spełnianej czynności. Jego odpowiedzialność za właściwe wykonanie umowy oparta jest na zasadzie starannego działania, podczas gdy odpowiedzialność strony przyjmującej zamówienie w umowie o dzieło niewątpliwie jest odpowiedzialnością za rezultat.
Jak określić wynagrodzenie w umowie o dzieło?
Umowa o dzieło charakteryzuje się istnieniem związku wynagrodzenia z samym dziełem. W świadczeniu usługi rozłożonej w czasie istnieje związek wynagrodzenia z ilością, jakością i rodzajem usługi. Typowo wynagrodzenie z umowy o dzieło określa się w sposób ryczałtowy lub kosztorysowy. Stosowanie stawek wynagrodzenia za godzinę wykonywania umowy nie uzasadnia przypisania jej waloru umowy o dzieło, takie bowiem ukształtowanie obowiązków powoduje, że ich świadczenia stają się świadczeniami ciągłymi. Pozwala to na stwierdzenie, że celem stron nie było zawarcie umów o dzieło i rozliczanie się za ich wynik, ale wykonywanie powtarzalnej pracy za wynagrodzeniem ustalonym w jednostkach czasowych. Przy ustaleniu sposobu wynagrodzenie nie powinny być stosowane jednakowe stawki wynagrodzenia za czas realizacji umowy, niezależnie od nakładu pracy koniecznego do wykonania “dzieł”.
Czy prowadzenie wykładów może zostać objęte zawartą umową o dzieło?
Prawnie dopuszczalne jest zawarcie umowy o dzieło, nieobjętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, której przedmiotem jest wygłoszenie wykładu, pod warunkiem jednak, że wykładowi można przypisać cechy utworu. Te warunki spełnia tylko wykład naukowy (cykl wykładów) o charakterze niestandardowym, niepowtarzalnym, wypełniający kryteria twórczego i indywidualnego dzieła naukowego.
Dziełem nie będzie jednak prowadzenie wykładów polegające na wykonywaniu czynności wymagających określonej wiedzy i zdolności do jej przekazania.
Podobne artykuły
