
Odwołanie od decyzji ZUS
Wysoka podstawa składek ZUS
O kontrolowaniu przez ZUS podstawy wymiaru składek pisaliśmy wielokrotnie na naszym blogu, zachęcając do składania odwołań od decyzji z uwagi na brak prawnej możliwości weryfikowania przez ZUS zadeklarowanej podstawy, na co wskazywał chociażby Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 21 kwietnia 2010 r. (sygn. akt II UZP 1/10).
Zobacz również:
ZUS ingeruje w podstawę wymiaru składek.
We wspomnianej uchwale Sąd Najwyższy wskazał, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest uprawniony do kwestionowania kwoty zadeklarowanej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli mieści się ona w granicach określonych ustawą z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.).
ZUS wydając swoje decyzje opiera się na kilku wyrokach Sądu Najwyższego, które zapadły po powzięciu ww. uchwały tłumacząc, iż prawna możliwość weryfikacji podstawy wymiaru składek istnieje, z czym w naszej ocenie nie można się zgodzić.
Najczęściej cytowanymi wyrokami w decyzjach ZUS o obniżeniu zadeklarowanej podstawy wymiaru składek są:
a) Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2018 r., sygn. akt I UK 208/17.
b) Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2018 r., sygn. akt II UK 301/17
W ww. wyrokach Sąd Najwyższy dopuszcza ocenę wysokości podstawy wymiaru składek działacza gospodarczego ale wyłącznie jako element oceny ważności samego tytułu do objęcia ubezpieczeniem społecznym. W przypadku, kiedy tytuł ubezpieczenia nie jest podważany (czyli ZUS nie zarzuca fikcyjności prowadzenia działalności) nie ma możliwości weryfikacji podstawy wymiaru składek.
Powyższe stanowisko prezentowane jest również w orzecznictwie Sądów Apelacyjnych z 2020 roku (niestety nie wszystkich).
Sądy Apelacyjne wskazują, że: „wysokość świadczeń wypłacanych z ubezpieczenia chorobowego nie zależy od uznania organu rentowego, a więc w obowiązującym systemie prawnym problem świadczeń “nadmiernie wysokich” w stosunku do krótkiego okresu opłacania składek nie stanowi argumentu do przyznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych uprawnienia do weryfikacji zadeklarowanej przez płatnika podstawy wymiaru składek. Instrumenty, przeciwdziałające wypłacie nieekwiwalentnie wysokich świadczeń wprowadzić mógłby wyłącznie ustawodawca. Dopóki takich rozwiązań nie ma brak jest możliwości kwestionowania kwoty zadeklarowanej przez płatnika przedsiębiorcę zarówno na ubezpieczenie własne, jak i na ubezpieczenie osoby z nim współpracującej, dla której prowadzący działalność gospodarczą jest płatnikiem składek ZUS realizuje wobec uczestników stosunku prawnego powierzone mu przez prawodawcę kompetencje”.