Emerytura nauczyciela
Nagroda jubileuszowa, a przejście na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne
Prawo do nagrody jubileuszowej nauczyciela uregulowane zostało w art. 47 ust. 1 pkt. 5 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela z dnia 26 stycznia 1982 roku, zgodnie z którym za wieloletnią pracę nauczyciel otrzymuje nagrodę jubileuszową w wysokości:
1) za 20 lat pracy – 75% wynagrodzenia miesięcznego,
2) za 25 lat pracy – 100% wynagrodzenia miesięcznego,
3) za 30 lat pracy – 150% wynagrodzenia miesięcznego,
4) za 35 lat pracy – 200% wynagrodzenia miesięcznego,
5) za 40 lat pracy – 250% wynagrodzenia miesięcznego.
Nauczyciel nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu, w którym upływa okres uprawniający do nagrody.
Ustawodawca od powyższej zasady przewidział wyjątek, i tak zgodnie z § 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 30 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających nauczyciela do nagrody jubileuszowej oraz szczegółowych zasad jej obliczania i wypłacania: w przypadku rozwiązania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, nauczycielowi, któremu do nabycia prawa do nagrody jubileuszowej brakuje mniej niż 12 miesięcy, licząc od dnia rozwiązania stosunku pracy, nagrodę tę wypłaca się w dniu rozwiązania stosunku pracy.
Na tle powyższego przepisu rodzą się wątpliwości, czy nauczycielskie świadczenie kompensacyjne stanowi jeden z wyjątków, o którym mowa w rozporządzeniu, a mianowicie czy można je traktować, jako przejście na emeryturę, które uprawnia do nagrody jubileuszowej mimo, iż nauczycielowi brakuje kilku miesięcy pracy.
Ustawodawca wprowadzając świadczenie kompensacyjne ustawą z dnia 22 maja 2009 r. w rzeczywistości zastąpił nim tak zwane wcześniejsze nauczycielskie emerytury określone dotąd w art. 88 KN. W przypadku przejścia na emeryturę na podstawie art. 88 Karty, nauczyciel nabywał prawo do nagrody jubileuszowej w oparciu o § 4 rozporządzenia, o którym mowa powyżej i nikt nie miał jakichkolwiek wątpliwości, że pracownik otrzymuje nagrodę jubileuszową, dlatego wydawać by się mogło, że sytuacja nie może wyglądać odmiennie w przypadku nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, które zastąpił emeryturę z art. 88 KN.
Niestety wykładnia przepisów oraz dotychczasowe orzecznictwo wypracowane na tle sporów nauczycieli o nagrodę jubileuszową opowiada się za niekorzystną interpretacją przepisów i wyklucza przyznanie nagrody jubileuszowej w przypadku przejścia na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
Jak wskazują sądy regulację z § 4 rozporządzenia należy traktować jako wyjątek od ogólnej zasady – w sposób ścisły. Oznacza to, że prawo do nagrody jubileuszowej, pomimo braku wymaganego okresu, powstaje jedynie jeżeli nauczyciel rozwiązuje stosunek pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę. Prawa do nagrody nie nabędzie nauczyciel, który rozwiązuje stosunek pracy w związku z przejściem na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne i któremu do nabycia prawa do nagrody jubileuszowej brakuje mniej niż 12 miesięcy.
Sąd Najwyższy wskazywał, że nauczycielskie świadczenie kompensacyjne jest substytutem emerytury nauczycielskiej, co oznacza, że nie jest emeryturą w rozumieniu art. 88 Karty Nauczyciela.
Za powyższą interpretacją odpowiada się również Ministerstw Edukacji Narodowej w odpowiedzi z dnia 22 stycznia 2013 r. na interpelację poselską w sprawie zasad przyznawania nagrody jubileuszowej dla nauczyciela przechodzącego na świadczenie kompensacyjne. MEN powołując się na treść § 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie szczegółowych zasad ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających nauczyciela do nagrody jubileuszowej oraz szczegółowych zasad jej obliczania i wypłacania w stwierdził, że należy wnioskować, że prawodawca nie przewidział możliwości wcześniejszej wypłaty nagrody jubileuszowej dla nauczyciela w przypadku rozwiązania stosunku pracy w związku z przejściem na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.