Częstym tematem, który zgłębiam w mojej kancelarii jest niewłaściwa reprezentacja spółki przy zawieraniu umów o pracę z członkami zarządu spółki. Błędy formalne dotyczące zawieranych umów są łatwo dostrzegalne przez ZUS. Skutkiem jest uznanie za nieważną zawartej umowy o pracę.
Schemat postępowania ZUS jest dość prosty. W razie wystąpienia ryzyka ubezpieczeniowego (przejścia na L4 pracownika będącego jednocześnie członkiem zarządu spółki) ZUS rozpoczyna kontrolę dotyczącą prawidłowości zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych. W pierwszej kolejności badane jest czy umowa o pracę była rzeczywiście realizowana, a także:
- potrzebę utworzenia stanowiska pracy;
- kondycję finansową przedsiębiorcy w momencie zatrudnienia pracownika;
- faktyczne wykonywanie przez pracownika obowiązków;
- zastąpienie pracownika przez inne osoby po przejściu na l4.
więcej w tym temacie znajdziecie we wpisie: Pozorna umowa o pracę – jak skutecznie napisać odwołanie.
Jeżeli ubezpieczony pracownik (członek zarządu spółki) wykaże powyższe przesłanki nie będzie to koniec batalii. Następnym krokiem ZUS będzie bowiem sprawdzenie czy umowa o pracę jest ważna w kontekście przepisów kodeksu spółek handlowych. I tu często zaczynają się schody…
O co tak właściwie chodzi z formą zawarcia umowy o pracę z członkiem zarządu spółki z o.o. ?
Podstawowe znaczenie ma tu art. 210 k.s.h. Zgodnie z jego § 1 w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim, spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. Natomiast w przypadku, gdy wspólnik posiadający wszystkie udziały (lub udziały te przysługują jedynemu wspólnikowi i spółce), jest zarazem jedynym członkiem zarządu, czynność prawna między tym wspólnikiem, a reprezentowaną przez niego spółką wymaga formy aktu notarialnego (art. 210 § 2 k.s.h.).
Jak sytuacja wygląda w spółkach wieloosobowych?
Podstawowym skutkiem niezastosowania się do zasad określonych w art. 210 § 1 k.s.h. jest bezwzględna nieważność dokonanej czynności na podstawie art. 58 k.c. Na zasadzie wyjątku zaś, w kontekście zagadnienia nieważności umowy o pracę zawartej z naruszeniem art. 210 k.s.h., dopuszcza się w orzecznictwie nawiązywanie z członkami zarządu stosunku pracy w sposób dorozumiany. Należy jednak podkreślić, że ocena, czy z członkiem zarządu spółki została zawarta umowa o pracę przez dopuszczenie do jej wykonywania, zależy od okoliczności konkretnej sprawy w zakresie dotyczącym celów, do jakich zmierzały strony, a przede wszystkim od tego, czy nawiązanie stosunku pracy w ten sposób nie miało na celu obejścia prawa oraz od zachowania elementów konstrukcyjnych stosunku pracy W doktrynie podkreśla się, że skuteczne dopuszczenie pracownika-członka zarządu do pracy wymaga, aby w spółce istniał organ lub pełnomocnik, o którym mowa w art. 210 § 1 k.s.h. Tylko bowiem dopuszczenie pracownika-członka zarządu do pracy za zgodą i wiedzą organu czy reprezentanta, o którym mowa w art. 210 § 1 k.s.h., może być uznane za skuteczne nawiązanie stosunku pracy mimo nieważności umowy o pracę zawartej z naruszeniem art. 210 k.s.h.
Jak sytuacja wygląda w spółkach jednoosobowych?
Czynność prawna dokonana między jedynym wspólnikiem będącym jedynym członkiem zarządu a reprezentowaną przez niego spółką wymaga formy aktu notarialnego. Artykuł 210 § 2 k.s.h. nie przewiduje żadnych wyjątków w zakresie tej formy. Dlatego skutkiem niezachowania formy przewidzianej w art. 210 § 2 zdanie drugie k.s.h. (formy aktu notarialnego) jest bezwzględna nieważność dokonanej czynności prawnej. Przepis ten ma zastosowanie tylko do spółek jednoosobowych i tych, w których spółka jest obok wspólnika własnym wspólnikiem, a także dotyczy wszelkiego rodzaju umów zawieranych z członkami zarządu: umów o pracę, o zarządzanie, o dzieło, zlecenia.
Podsumowując – pomimo uznania przez ZUS, że zawarta umowa o pracę jest nieważna z uwagi na niedochowanie odpowiedniej formy, część spraw jest do uratowania w procesie wywołanym wniesieniem odwołania od niekorzystnej decyzji ZUS. Do tego niezbędne będzie jednak uzyskanie pomocy u prawnika specjalizującego się w prowadzeniu sporów z ZUSem.
Zobaczy również:
Czy można zatrudnić małżonka w jednoosobowej spółce z o.o ?
Podobne artykuły
