Kontrola ZUSOdwołanie od decyzji ZUSOkresy składkowe i nieskładkowePodleganie ubezpieczeniom społecznymSkładkiZasiłkiZwrot kwot do ZUS
Pomoc w prowadzonej przez drugiego małżonka działalności gospodarczej
Dzisiejszy wpis podyktowany jest sytuacją jaka dotknęła moich klientów. Oczywiście podane imiona oraz daty są fikcyjne.
Pani Kasia w 2014 r. rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej, po kilku miesiącach podwyższyła składki na ubezpieczenie do najwyższej podstawy (250% przeciętnego wynagrodzenia). W 2015 r. w związku z ciążą ubezpieczona korzystała ze zwolnienia lekarskiego, a następnie z zasiłku macierzyńskiego. Po zakończeniu zasiłku macierzyńskiego z uwagi na pogorszenie stanu zdrowia, jak również z powodu chorób dziecka Pani Kasia kilkukrotnie korzystała z zasiłków chorobowych oraz opiekuńczych (wypłacanych od zadeklarowanej najwyższej podstawy wymiaru składek). Nadmienić należy, że działalność Pani Kasi polegała na sprzedaży artykułów w sklepie. Pani Kasia od początku prowadzenia działalności zatrudniała pracowników w ramach umów o pracę oraz umów cywilnoprawnych, dlatego pomimo istnienia niezdolności do pracy jej przedsiębiorstwo w każdym miesiącu przynosiło dochód.
Końcem 2018 r. ZUS wszczął postępowanie mające na celu ustalenie, czy działalność gospodarcza Pani Kasi nie jest fikcyjna (w przedmiocie podlegania ubezpieczeniom obowiązkowym oraz dobrowolnym). W związku z przedłożeniem szeregu dokumentów świadczących o prowadzeniu działalności gospodarczej wydana została decyzja o umorzeniu postępowania.
W 2019 r. ZUS wszczął wobec Pani Kasi kolejne postępowania w sprawie prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich (art. 17 ustawy zasiłkowej). Głównym zarzutem ze strony ZUS było wskazanie, iż podczas trwania zwolnień lekarskich musiała ona nadzorować pracę w swoim sklepie (wydawać polecenia pracownikom, zamawiać i dowozić towar). Pani Kasia kolejny raz przesłała do ZUS obszerne wyjaśnienia dotyczące ustalenie okoliczności, iż zamawianiem towaru zajmowali się pracownicy, zdarzało się również, że jej małżonek pomagał w prowadzeniu sklepu (kilka godzin w tygodniu). ZUS uznał wyjaśnienia za wystarczające dlatego kolejny raz umorzył postępowanie.
Niemałe zdziwienie wywołało u Pani Kasi kolejne pismo z ZUS dotyczące wszczęcia postępowania w przedmiocie ustalenia, iż powinna ona odprowadzać składki za swojego małżonka z tytułu wykonywania przez niego współpracy przy prowadzonej działalności gospodarczej. Klienta oczywiści kolejny raz udzieliła stosownych wyjaśnień. Tym razem jednak ZUS wydał decyzję o objęciu jej męża ubezpieczeniami z tytułu współpracy od 2016 r.
Dlaczego ZUS postąpił w ten sposób?
Płatnik składek jest obowiązany płacić składki za osobę współpracującą, dlatego stan wyrażony w decyzji spowoduje wyłączenie Pani Kasi z ubezpieczenia chorobowego z uwagi na nieterminowe opłacenie wszystkich należnych składek. W konsekwencji ZUS zażąda zwrotu wszystkich wypłaconych zasiłków.
Czy ZUS ma prawo postępować w ten sposób?
Zdaniem Sądu Najwyższego – NIE!
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia z dnia 6 marca 2019 r. sygn. akt: II UK 508/17, stwierdził iż:
Udzielana przez małżonka pomoc w prowadzonej przez drugiego małżonka działalności gospodarczej, w zasadzie nie stanowi o współpracy i jako taka nie powoduje obowiązku ubezpieczenia społecznego.
Zgodnie z treścią uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego:
W myśl art. 8 ust. 11 tej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę, ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności. Jeżeli kryteria określone dla osób współpracujących spełnia pracownik, to dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jak osoba współpracująca (art. 8 ust. 2 ustawy systemowej).
Okazjonalna pomoc, jaką świadczy osobie prowadzącej działalność gospodarczą w tej działalności jego małżonek, prowadzący z nim wspólne gospodarstwo domowe, stanowi konsekwencję obowiązku małżonków do wzajemnej pomocy oraz współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli (art. 23 i 27 k.r.o.).
Współpracą przy prowadzeniu działalności gospodarczej powodującą obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, jest takie współdziałanie małżonka przedsiębiorcy, które generuje stałe, dodatkowe dochody z tej działalności. Inaczej rzecz ujmując, współpracą jest stała pomoc przy prowadzeniu działalności, bez której stanowiące majątek wspólny małżonków dochody z tej działalności nie osiągałyby takiego pułapu, jaki zapewnia ich współdziałanie przy tym przedsięwzięciu. W takiej sytuacji można bowiem zasadnie twierdzić, że małżonek przedsiębiorcy podejmuje aktywność przynoszącą mu określone dochody, z którą wiąże się obowiązek ubezpieczeń: emerytalnego i rentowych.
Podobne artykuły
