
ZasiłkiZwrot kwot do ZUS
Przegrana sprawa o podleganie ubezpieczeniom społecznym, a zwrot zasiłków.
Po fali spraw w zakresie pozorności prowadzonej działalności gospodarczej oraz fikcyjności zawartych umów o pracę, nadszedł czas na falę spraw o zwrot zasiłków w związku z przegraniem procesu o podleganie ubezpieczeniom społecznym.
W ocenie ZUS, jak i niektórych Sądów w Polsce, sam fakt ustalenia, iż działalność czy umowa o pracę były fikcyjne przesądza o obowiązku zwrotu wszystkich wypłaconych z tego tytułu zasiłków, co w naszej ocenie nie ma oparcia w przepisach, przeważającym orzecznictwie i co potwierdza fakt wielu wygranych przez Nas spraw.
Dlaczego nie?
Fakt ustalenia, iż dana działalność, czy umowa o pracę były fikcyjne oznacza, iż nie przysługuje z tego tytułu prawo do zasiłków i to nie podlega żadnej wątpliwości. Okoliczność, iż danej osobie nie przysłujue prawo do zasiłku, nie oznacza jednak z automatu, że jest on nienależny i podlega zwrotowi.
W wyroku z dnia 15 stycznia 2015 r., IV CSK 181/14 (LEX nr 1628952), Sąd Najwyższy zaprezentował pogląd, że art. 365 § 1 k.p.c., z którego wynika moc wiążąca prawomocnego orzeczenia w stosunku do sądu i stron, nie reguluje wprost przedmiotowych granic mocy wiążącej orzeczenia, co wywołuje wątpliwości, co do zakresu tego związania. Wyznaczając te granice należy mieć przede wszystkim na względzie, że wyrok jest rozstrzygnięciem o konkretnym przedmiocie procesu, którym jest określone świadczenie, jakie ma spełnić pozwany (dłużnik) na rzecz powoda (wierzyciela). Sentencją wyroku objęte jest rozstrzygnięcie o żądaniach stron, którego faktyczne i prawne podstawy zawiera uzasadnienie (art. 328 § 2 k.p.c.). Z mocy wiążącej wyroku o świadczenie korzysta jedynie rozstrzygnięcie, nie rozciąga się ona na kwestie pozostające poza sentencją, w tym ustalenia i oceny dotyczące stosunku prawnego stanowiącego podstawę żądania, o którym orzeczono. Moc wiążąca w zakresie ustanowionym w art. 365 k.p.c. odnosi się tylko – jak to ujmuje się w piśmiennictwie – do “skutku prawnego”, który stanowił przedmiot orzekania i nie oznacza związania sądu (i stron) ustaleniami zawartymi w uzasadnieniu innego orzeczenia. Takie wąskie ujęcie zakresu mocy wiążącej prawomocnego wyroku przeważa w nowszym piśmiennictwie i zdecydowanie dominuje w orzecznictwie.
Z powyższego wynika, iż jeżeli Sąd przesądził kwestię niepodlegania, to stwierdził brak tytułu do ubezpieczeń społecznych, zaś w postępowaniu o zwrot analizie i badaniu podlegać powinny przesłanki uznania świadczeń wypłaconych za pobrane nienależnie, a więc przesłanek określonych zakresem art. 84 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.