ZUS bardzo często w decyzjach o odmowie prawa do zasiłku chorobowego wskazuje, iż nauczyciel przekroczył określony ustawą zasiłkową maksymalny okres niezdolności do pracy (182 dni w roku). Na poczet okresu niezdolności do pracy rachowany jest okres przebywania przez nauczyciela na urlopie dla poratowania zdrowia.
Czy takie stanowisko ZUS jest słuszne?
Urlop dla poratowania zdrowia jest to świadczenie uregulowane w art. 73 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2019 r. poz. 2215). Przepis ten stanowi, iż nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony, po przepracowaniu co najmniej 7 lat w szkole w wymiarze nie niższym niż ½ obowiązkowego wymiaru zajęć, dyrektor szkoły udziela urlopu dla poratowania zdrowia:
– w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia:
– choroby zagrażającej wystąpieniem choroby zawodowej lub
– choroby, w której powstaniu czynniki środowiska pracy lub sposób wykonywania pracy odgrywają istotną rolę, lub
– na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową – w wymiarze nieprzekraczającym jednorazowo roku (ust.1).
W okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia nauczyciel zachowuje prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego i dodatku za wysługę lat oraz prawo do innych świadczeń pracowniczych, w tym dodatku, o którym mowa w art. 54 ust. 5 Karty Nauczyciela.
O potrzebie udzielenia nauczycielowi ww. urlopu w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia choroby zagrażającej wystąpieniem choroby zawodowej lub choroby, w której powstaniu czynniki środowiska pracy lub sposób wykonywania pracy mogą odgrywać istotną rolę, orzeka lekarz posiadający uprawnienia do wykonywania badań, o których mowa w art. 229 § 1, 2 i 5 Kodeksu pracy, określone w przepisach wydanych na podstawie art. 229 § 8 Kodeksu pracy, wykonujący działalność w jednostce służby medycyny pracy, z którą szkoła zawarła umowę, o której mowa w art. 12 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1175).
Zgodnie z wyrokiem Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 29 kwietnia 2021 r., sygn. IV U 554/19:
„Z cytowanych przepisów (art. 73 ustawy Karta Nauczyciela), wynika bowiem, że podstawą udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia jest stwierdzenie przez uprawnionego lekarza, że zachodzi potrzeba przeprowadzenia zaleconego leczenia choroby zagrażającej wystąpieniem choroby zawodowej lub choroby, w której powstaniu czynniki środowiska pracy lub sposób wykonywania pracy mogą odgrywać istotną rolę. Przepis art. 73 Karty Nauczyciela nie przesądza więc, iż przesłanką urlopu dla poratowania zdrowia jest stan niezdolności do pracy. Występowanie choroby, która może prowadzić do choroby zawodowej lub choroby, w której powstaniu czynniki środowiska pracy lub sposób wykonywania pracy mogą odgrywać istotną rolę nie jest przecież jednoznaczne z tym, że nauczyciel jest niezdolny do pracy. Oczywiście w konkretnych sytuacjach taka koherencja może mieć miejsce, lecz nie jest ona komponentem jurydycznym prawa do urlopu dla poratowania zdrowia. […] Stanowiło to podstawę do zmiany zaskarżonej decyzji […].”.
Orzecznictwo dostarcza szeregu wyroków sądów, które wysnuwają tożsame stwierdzenia i wnioski jak ww., zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2012 r., sygn. II PK 298/11: „Art. 73 ustawy z 1982 r. – Karta Nauczyciela stanowi, że urlop dla poratowania zdrowia jest szczególnym świadczeniem pracowniczym, zbliżonym do instytucji urlopu wypoczynkowego, przysługującym w ramach istniejącego indywidualnego stosunku pracy łączącego nauczyciela ze szkołą, a jego celem jest – przy zagwarantowaniu trwałości tego stosunku oraz możliwości korzystania przez pracownika z dotychczasowych uprawnień w zakresie wynagrodzenia i innych świadczeń pracowniczych, w tym socjalnych – zapewnienie nauczycielowi możliwości poddania się zalecanemu leczeniu dla odzyskania pełnej zdolności do pracy i kontynuowania zatrudnienia.”. „Mimo że nazwa urlopu oraz regulacja art. 73 ust. 1 i 10 Karty Nauczyciela jednoznacznie wskazują na cel tej instytucji, jakim jest poprawa stanu zdrowia nauczyciela w następstwie przeprowadzenia leczenia zaleconego przez leczącego wnioskodawcę lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, urlop nie jest świadczeniem o charakterze ubezpieczeniowym, związanym z zaistnieniem prawnie chronionego ryzyka czasowej lub długotrwałej utraty zdolności do pracy wskutek choroby. Nie jest quasi zasiłkiem chorobowym, ani quasi świadczeniem rehabilitacyjnym, ani tym bardziej quasi rentą okresową.”. Podobnie zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 2016 r., sygn. II PK 90/15: „Oznacza to, że urlop ten nie może być traktowany jako okres czasowej niezdolności do pracy. Pracownik powstrzymuje się od pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, w celu podjęcia leczenia, które warunkuje prawidłowe wykonywanie obowiązków w przyszłości (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 19 września 1996 r., I PRN 67/96, OSNAPiUS 1997 nr 6, poz. 99; z dnia 30 lipca 2003 r., II UK 323/02, OSNP 2004 nr 11, poz. 197; z dnia 22 lutego 2008 r., I UK 228/07, OSNP 2009 nr 11-12, poz. 149). Błędny jest pogląd przyjmujący, że uprawnienie to spełnia funkcję zbieżną z urlopem wypoczynkowym. Odmienne są cele stawiane obu urlopom (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 1983 r., III PZP 49/83, OSNCP 1984 nr 7, poz. 112). Można jednak zgodzić się z konkluzją, że urlop dla poratowania zdrowia jest najbardziej konstrukcyjnie zbliżony do urlopu wypoczynkowego”. Sumą przedstawionych rozważań jest konstatacja, iż fakt korzystania z urlopu dla poratowania zdrowia nie jest równoznaczny z niezdolnością do pracy nauczyciela.
Podobne artykuły
