Dokumenty on-line - odwołania od decyzji ZUS
Odwołanie od decyzji ZUS

Zatrudnienie członka zarządu / wspólnika w spółce z o.o.

Czy możliwe jest zatrudnienie wspólnika pełniącego równocześnie funkcję członka zarządu w spółce z o.o?

Odpowiedź na postawione pytanie niestety nie jest prosta. Prowadziłam dziesiątki spraw w których ZUS kwestionował zatrudnienie z uwagi na przynależność do zarządu spółki (pracodawcy).  Sam fakt posiadania udziałów w spółce jest również podstawą wydawania przez ZUS decyzji o niepodleganiu ubezpieczeniom jako pracownik, a co za tym idzie o odmowie prawa do zasiłków. O wygranej w procesie decyduje stan faktyczny.

O tym, czy strony istotnie nawiązały umowę o pracę nie decyduje formalne zawarcie (podpisanie) umowy nazwanej umową o pracę, lecz faktyczne i rzeczywiste realizowanie na jej podstawie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy – przede wszystkim świadczenie pracy z zamiarem wykonywania obowiązków pracowniczych, czyli świadczenie pracy podporządkowanej, w czasie i miejscu oznaczonym przez pracodawcę.  Tym samym w odniesieniu do umowy o pracę pozorność polega na tym, że strony nie zamierzają osiągnąć skutków wynikających z tej umowy, a określonych w art. 22 k.p.

W mojej kancelarii prowadzę wiele spraw w których ZUS uznaje, iż mamy do czynienia z nieważną umową o pracę, ponieważ zatrudniony wspólnik jak również członek zarządu nie podlega żadnemu formalnemu nadzorowi, nie działała w jakimkolwiek podporządkowaniu i zależności od pracodawcy – spółki.

Orzecznictwo wyróżnia trzy rodzaje sytuacji, w których członek zarządu, a także wspólnik spółki jest zatrudniony w ramach umowy o pracę.

Generalnie pracownicy mogą zakładać spółki kapitałowe i odwrotnie, założenie spółki nie wyklucza zatrudnienia w niej jej wspólnika, który może być również w jej zarządzie (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2010 r., II UK 33/10, LEX nr 598436), jednak w sytuacji, gdy spółka jest jednoosobowa, to taki członek zarządu nie ma możliwości zatrudnienia samego siebie na umowę o pracę. Powyższe uzasadnione jest faktem, iż w sytuacji, gdy członek zarządu posiada całość udziałów spółki, nie jest możliwe, aby pozostawał on wobec kogokolwiek w stosunku podporządkowania pracowniczego, poza samym sobą.

Druga sytuacja dotyczy iluzorycznego udziału drugiego wspólnika w spółce. W takiej sytuacji, również zatrudnienie wspólnika, który posiada niemal całość udziałów w spółce jest niemożliwe, z powodów opisanych wyżej.

Sytuacja zmienia się niemal całkowicie w sytuacji gdy spółka posiada większą ilość wspólników, a każdy z nich posiada rzeczywisty udział w kapitale. Przepisy prawa nie przewidują generalnej zasady, zgodnie z którą spółka kapitałowa, w tym spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, nie może zatrudniać jako pracownika jednego ze swoich wspólników. Powyższe stanowisko wyraźnie potwierdza Sąd Najwyższy, wskazując, że: „W dotychczasowej judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się dopuszczalność pracowniczego zatrudnienia członków zarządu spółek kapitałowych” – Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z 3 sierpnia 2011 roku, I UK 8/11.

Można stwierdzić, iż jednoosobowa spółka lub spółka, gdzie jeden ze wspólników ma iluzoryczny udział automatycznie wyklucza istnienie podporządkowania. Jednak, gdy spółka posiada większą ilość udziałowców należy domniemywać, iż zatrudnienie wspólników w ramach stosunku pracy jest możliwe, gdyż będzie on podporządkowany pozostałym właścicielom przedsiębiorstwa.

W orzecznictwie zwrócono uwagę, że zakresem “kierownictwa” w odniesieniu do zatrudnionych członków zarządu obejmować należy zarówno wydawanie pracownikowi poleceń, jak też ogólniejszą zależność ekonomiczną od pracodawcy. Element podporządkowania w praktyce realizuje się przez wydawanie poleceń, ustalenie rozkładu czasu pracy, wymierzanie kar porządkowych, udzielanie urlopów i innych zwolnień z pracy, wypłatę wynagrodzenia za pracę, zaliczek, diet, ryczałtów z tytułu podróży służbowych. Także wydanie regulaminu pracy, regulaminu wynagradzania mieści się w strefie uprawnień kierowniczych pracodawcy. Pojęcie podporządkowania ewoluuje, obejmując swym zakresem również samodzielne organizowanie się pracownika w wybranym przez siebie czasie, zwłaszcza jeżeli dotyka stanowisk kierowniczych, cechujących się wysoką samodzielnością i decyzyjnością. Stąd, obejmuje swym zakresem nie tylko podporządkowanie osobowe, lecz także organizacyjne.

Niektóre Sądy wychodzą jednak z założenia, iż osoby będące wspólnikiem i członkami zarządu spółki., w ramach stosunku zatrudnienia w spółce „podlegają same sobie” ponieważ nikt nie weryfikuje zleconych  do wykonania zadań w ramach stosunku pracy. Obowiązki wykonywane są wtedy w warunkach daleko posuniętej samodzielności.

Jeżeli stosunek pracy jednego ze wspólników/członków zarządu jest nowoutworzony, wyprowadzane jest domniemanie, iż trudno uznać, że współzałożyciel spółki  i wiceprezes  zarządu spółki, miałaby służbowo podlegać i być podporządkowany pozostałym wspólnikom i członkom zarządu dopiero od pewnego momentu (podpisania umowy o pracę). Sytuacja jest jeszcze gorsza gdy inni wspólnicy nie posiadają umów o pracę (mamy więc do czynienie z odosobnionym przypadkiem).

Rolą wspólników w spółce jest decydowanie o strategicznych sprawach spółki, na przykład o podziale jej zysku, o sposobie pokrycia strat,  zatwierdzaniu sprawozdań zarządu z działalności, o zmianach w umowie spółki, itp.

Zarząd w spółce pełni funkcje zarządzająco-reprezentacyjną. Zatem rolą członka zarządu, zatrudnionego w ramach umowy o pracę w spółce, jest przykładowo podpisywanie umów, składanie oświadczeń oraz prowadzenie spraw bieżących spółki w jej imieniu.

Porady prawne ZUS on-line
Tagi
Pokaż więcej
Dokumenty on-line - odwołania od decyzji ZUS

Kinga Matyasik-Ochlust

Jestem radcą prawnym i od 2009 roku prowadzę działalność na obszarze całej Polski walcząc przed Sądami w sprawach o emerytury, renty, zasiłki, świadczenia przedemerytalne, jak również o zaległe składki na ubezpieczenie. Dzięki dziesiątkom przeprowadzonych spraw, jestem w stanie wspomóc swoich klientów doświadczeniem nabytym w procesach, jak również znaleźć racjonalne argumenty na przeciwstawienie się bezzasadnym odmowom w decyzjach dotyczących przyznania gwarantowanych świadczeń.

Podobne artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Aby dodać komentarz rozwiąż równanie: *

Close