Podleganie ubezpieczeniom społecznymZasiłki
Zgłoszenie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego po terminie – wygrane sprawy z ZUS
Jak już pisaliśmy wielokrotnie na naszym blogu w dacie nabycia prawa do zasiłku macierzyńskiego w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej osoba ubezpieczona obowiązkowo podlega wyłącznie ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. Konsekwencją tego, w przypadku osób niepodlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu jest konieczność dokonania zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego w terminie 7 dni po ustaniu prawa do zasiłku macierzyńskiego. W sytuacji, w której zgłoszenie nastąpiło po terminie ZUS przyjmuje, iż dniem od którego dana osoba podlega ubezpieczeniu chorobowemu jest dzień zgłoszenia do ubezpieczeń.
Taka sytuacji powoduje, iż na nowo musi rozpocząć bieg okres „wyczekiwania” od którego uzależnione jest prawo do kolejnych zasiłków.
W naszej Kancelarii konsekwentnie stoimy na stanowisku, iż takie działanie ZUS jest nieuprawnione i składamy odwołania od decyzji o podleganiu dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.
Na takim stanowisku stoją też Sądy, co w ostatnim czasie pozwoliło nam wygrać trzy kolejne sprawy w tym przedmiocie przed Sądem Okręgowym w Katowicach, Sądem Okręgowym w Kielcach oraz Sądem Okręgowym w Krakowie.
Sąd Okręgowy w Katowicach wskazał, że:
przeprowadzone postępowanie dowodowe, zdaniem Sądu wykazało, że ubezpieczona miała niezaprzeczalny zamiar podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu od 15 lutego 2021 r., zaś dopełnieniem tego zamiaru było wykazanie we wniosku z dnia 5 marca 2021 r., że domaga się objęcia jej ubezpieczeniem społecznym zarówno obowiązkowym, jak i dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym od 15 lutego 2021 r., czyli od następnego dnia po zakończeniu przysługiwania jej zasiłku macierzyńskiego. Niemniej jednak organ rentowy nie poinformował odwołującej o tym, iż z chwilą objęcia jej obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowymi z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego, jej dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustało, a ponowne objęcie tym dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością może nastąpić po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego, co jednak wymaga złożenia stosownego wniosku do ZUS.
Organ rentowy nie kwestionował powyższej okoliczności, a zatem zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 25 października 2018 r. należy przyjąć, iż udzielenie przez organ rentowy nieprawidłowej informacji co do czynności niezbędnych dla dalszego podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, uzasadnia przyjęcie, iż osoba taka podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresie spornym (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dn. 25.10.2018 r., sygn. akt III AUa 1259/18, LEX nr 2609023), tj. od pierwszego dnia przypadającego bezpośrednio po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego, chociażby złożyła ona dopiero w późniejszym czasie ponowny wniosek o objęcie jej ubezpieczeniem chorobowym.
W tych okolicznościach nie można potraktować jej zgłoszenia do tego ubezpieczenia w dniu 5 marca 2021 r. jako zgłoszenia po terminie, a tym samym uznać na jej niekorzyść, że w okresie od 15 lutego 2021 r. do 4 marca 2021 r. nie podlegała ona dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.
Reasumując, przeprowadzone postępowanie w pełni pozwala na stwierdzenie, że ubezpieczona z nie swojej winy zgłosiła się po terminie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, a tym samym nie może ponosić ujemnych konsekwencji działania organu rentowego.
Sąd Okręgowy w Kielcach wskazał, że:
Jednak szczegółowa analiza całokształtu ustaleń faktycznych sprawy prowadzą do konkluzji, zgodnie z którą działanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Kielcach nie było prawidłowe. W świetle ustaleń faktycznych poczynionych w rozpoznawanej sprawie nie ulega wątpliwości, że (…) nie została przez organ rentowy poinformowana w sposób należyty co do obowiązujących zasad podlegania ubezpieczeniu chorobowemu po zakończeniu korzystania z zasiłku macierzyńskiego. Pomimo pobierania przez (…) zasiłku macierzyńskiego organ rentowy nie wydał w stosunku do niej decyzji w przedmiocie ustalenia prawa do tego świadczenia. Ponadto ubezpieczona nie została pouczona w kwestii konieczności ponownego zgłoszenia się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego ani w decyzji administracyjnej ani w żadnej innej formie. Taką praktykę trzeba ocenić jako sprzeczną z naczelną dyrektywą proceduralną wyrażoną w art. 83 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. (…) Wobec powyższego Sąd stanął na stanowisku, że organ rentowy nie dopełnił względem ubezpieczonej obowiązku informacyjnego, ciążącego na nim w myśl ogólnej dyrektywy wyrażonej w art. 8 i 9 k.p.a. w związku z art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podczas gdy (…) – działając na miarę swoich możliwości – poczyniła wszelkie starania w celu zachowania “ciągłości” ubezpieczenia chorobowego. Świadczy o tym w szczególności to, że w dniu 9 kwietnia 2021 roku opłaciła składkę w wysokości należnej za marzec 2021 roku pozostając w usprawiedliwionym (chociaż błędnym) przekonaniu, że uiszcza składkę za okres przypadający bezpośrednio po zakończeniu korzystania z zasiłku macierzyńskiego. Na tej podstawie można więc przyjąć, że odwołująca podjęła adekwatne w konkretnych okolicznościach faktycznych działania formalne dla zachowania ciągłości ochrony ubezpieczeniowej w zakresie obejmującym prawo do świadczeń zasiłkowych z ubezpieczenia chorobowego. Takie działania oceniane kompleksowo w świetle najnowszej judykatury Sądu Najwyższego, należy traktować jako faktyczne – i zarazem skuteczne w ujęciu normatywnym. Wprawdzie ustawa nie określa wprost sankcji za niewywiązanie się organu rentowego z obowiązku informacyjnego, tym niemniej trzeba uznać, że ubezpieczona nie powinna ponosić ujemnych konsekwencji wynikających z wadliwego zachowania organu rentowego. Skoro skarżąca nie została we właściwym czasie należycie pouczona o skutkach, jakie w płaszczyźnie podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu wywołuje zaprzestanie pobierania przez nią zasiłku macierzyńskiego (brak pouczenia o konieczności złożenia przez nią nowego wniosku o objęcie ubezpieczeniem chorobowym za okres przypadający bezpośrednio po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego), to organ rentowy nie może przerzucać na ubezpieczoną ciężaru odpowiedzialności za skutki własnych zaniedbań (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2020 roku, sygn. akt I UK 311/18).
Sąd Okręgowy w Krakowie uznał, że:
Jak wynika z ustaleń Sądu odwołująca została zgłoszona do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego dopiero z dniem 10 lutego 2020 roku (poprzez złożenie formularza ZUS KOA), a więc z przekroczeniem tego 7-dniowego terminu. To zaś oznacza, że jej zgłoszenie nie mogło wywierać skutku od dnia 24 stycznia 2020 r., wskazanego we wniosku, a tym samym w chwili powstania niezdolności do pracy nie była objęta ubezpieczeniem chorobowym. W przedmiotowej sprawie należy mieć na względzie jednak szczególne okoliczności. W ocenie Sądu odwołująca nie została w ogóle pouczona przez ZUS o tym, że powinna się ponownie zgłosić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Organ nie pouczył odwołującej się, że jakkolwiek wyrejestrowanie z ubezpieczeń na czas pobierania zasiłku macierzyńskiego następuje z urzędu przez ZUS, to już ponowne zarejestrowanie po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego wymaga aktywności ze strony odwołującej się. Nie może być żadnym wytłumaczeniem organu rentowego fakt, że odwołująca korzystała z usług biura księgowego, bowiem fakt ten nie zwalnia organu rentowego z obowiązku pouczania ubezpieczonych i ich prawach i obowiązkach. Jak wykazało postepowanie dowodowe w przedmiotowej sprawie podobna sytuacja miała miejsce również w roku 2018 i wówczas Zakład nie wyrejestrował odwołującej z ubezpieczenia chorobowego.
Podobne artykuły
