Dzisiejszy wpis dotyczy sytuacji jednej z moich klientek, wobec której organ administracji wydał decyzję zobowiązującą do zwrotu pobranego zasiłku pielęgnacyjnego.
Pani Ania kilka lat temu wyprowadziła się do Niemiec i przez cały okres pobytu za granicą pobierała jedynie z Polski zasiłek pielęgnacyjny. W chwili obecnej organ uznał, iż z uwagi na fakt, że Pani Ania zamieszkuje na terenie Niemiec i podlega wyłącznie ustawodawstwu niemieckiemu nie ma prawa do zasiłku pielęgnacyjnego z Polski i zobowiązana jest do jego zwrotu.
Czy organ ma racje?
W naszej ocenie nie!
Żeby uznać świadczenia rodzinne za nienależnie pobrane w przypadku ustalenia, że mają zastosowanie przepisy o koordynacji, niezbędne jest wykazanie przez organ zaistnienia trzech kumulatywnych przesłanek.
Wykazanie tych przesłanek w toku postępowania wyjaśniającego w istocie warunkuje wydanie decyzji obligującej do zwrotu wypłaconych świadczeń rodzinnych. Do powyższych przesłanek należy:
- wypłata stronie świadczenia rodzinnego;
- podstawą tej wypłaty ma być decyzja, która następnie została przez organ właściwy uchylona w związku z zastosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego;
- wypłacone świadczenia mają obejmować okres od dnia uzyskania uprawnienia do świadczeń rodzinnych w innym państwie do dnia uchylenia decyzji przyznającej świadczenia w kraju.
Kluczowym dla sprawy zwrotu świadczeń rodzinnych nienależnie pobranych jest ustalenie przez organ administracji podlegania osoby uprawnionej do świadczeń rodzinnych lub członka rodziny tej osoby ustawodawstwu państwa, w którym mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Stawia to wymóg wskazania przepisu obowiązującego w państwie obcym, który wyraźnie uprawnia pracownika przybywającego z innego państwa członkowskiego jako świadczeniobiorcę oraz ustalenia aktu (rozstrzygnięcia bądź czynności) organu lub instytucji państwa obcego, o przyznaniu świadczenia rodzinnego “zagranicznego” wskutek skonkretyzowania takiego właśnie przepisu. Innymi słowy, konieczne jest wyjaśnienie czy nastąpiło rzeczywiste przysporzenie w sytuacji kumulacji świadczeń rodzinnych. Natomiast samo wynikające z normy generalnej i abstrakcyjnej obowiązującej w państwie członkowskim UE uprawnienie do świadczeń rodzinnych, nie będzie automatycznie przesądzać o uznaniu wypłaconych w Polsce świadczeń rodzinnych za nienależnie pobranych i w konsekwencji zobowiązaniu do ich zwrotu.
Podsumowując reguła prawna mająca przeciwdziałać kumulacji świadczeń rodzinnych ma zastosowanie jedynie w sytuacji, gdy zbiegowi podlegają uprawnienia do świadczeń rodzinnych lub zasiłków rodzinnych przyznane w tym samym czasie i dla tego samego członka rodziny, dlatego też w sytuacji gdy Pani Ania pobrała świadczenie jedynie w Polsce – brak jest podstaw do dokonywania zwrotu świadczeń.
Podobne artykuły
