Czy członek zarządu może zostać zatrudniony w spółce?
Co do zasady członek zarządu może być zatrudniony w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.
W spółkach kapitałowych (tj. spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i spółce akcyjnej) Zarząd jest obligatoryjnym organem, który składa się z jednego albo większej liczby członków. Do Zarządu mogą być powołane osoby spośród wspólników (akcjonariuszy) lub spoza ich grona. Powołanie do Zarządu oznacza jedynie powstanie stosunku organizacyjnego pomiędzy spółką a członkiem zarządu upoważniającego do pełnienia funkcji. Pełnienie funkcji członka zarządu może opierać się wyłącznie o wspomniany stosunek organizacyjny powstały w drodze powołania danej osoby do zarządu (przy czym nie jest to powołanie w rozumieniu art. 2 w zw. z art. 68-72 k.p.). Możliwe jest nawiązanie również dodatkowego stosunku obligacyjnego pomiędzy spółką a członkiem zarządu w postaci umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej np. umowy o świadczenie usług, umowy o zarządzanie, kontrakt menadżerski. Na możliwość taką wskazują wprost przepisy k.s.h., zgodnie z którymi odwołanie członka zarządu nie pozbawia go roszczeń ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu (art. 203 § 1 oraz 370 § 1 k.s.h.).
Nawiązanie dodatkowego stosunku obligacyjnego w postaci umowy o pracę wynika z zamiaru zapewniania wspólnikowi będącemu zarazem członkiem Zarządu spółki stałego i niezależnego od wyników finansowych spółki źródła dochodu oraz zapewnienia mu osłony socjalnej.
K.s.h. dopuszcza wprost możliwość zatrudnienia członków zarządu w ramach stosunku pracy, nie wskazuje jednak żadnych dodatkowych warunków niezbędnych do skutecznego nawiązania stosunku pracowniczego. Warunki te zostały określone w art. 22 § 1 k.p. Stosownie do tego przepisu przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.
Elementami niezbędnymi do istnienia stosunku pracy są więc:
- osobiste wykonywanie przez osobę zatrudnioną pracy zarobkowej (za wynagrodzeniem),
- wykonywanie pracy na rzecz podmiotu zatrudniającego, a zatem „na ryzyko” socjalne, produkcyjne i gospodarcze (ekonomiczne) tego podmiotu,
- wykonywanie pracy w warunkach podporządkowania jego kierownictwu pracodawcy.
Obecnie dominującym jest pogląd, że członek zarządu może co do zasady być zatrudniony w spółce na podstawie umowy o pracę bez względu na to, czy posiada on udziały w tej spółce czy też nie. W orzecznictwie dominuje także pogląd, w myśl którego osoba zarządzająca zakładem (członek zarządu) może wykonywać tę pracę w ramach stosunku pracy, według koncepcji podporządkowania autonomicznego, polegającego na wyznaczeniu pracownikowi przez pracodawcę zadań i ram czasowych ich wykonania, pozostawiając mu swobodę w sposobie ich realizacji. Podległość członka zarządu wobec pracodawcy (spółki) wyraża się w takim wypadku w respektowaniu uchwał wspólników i w wypełnianiu obowiązków płynących z Kodeksu spółek handlowych ciążących z jednej strony na spółce, z drugiej zaś na członku zarządu. Wskazać należy przy tym, iż zwrot „wykonywać pracę pod kierownictwem” ma szerszy zakres pojęciowy, aniżeli „stosować się do poleceń dotyczących pracy”. W ocenie Sądu Najwyższego oznacza to, że pod pojęciem kierownictwa należy rozumieć nie tyle konieczność stosowania się do poleceń pracodawcy, ale ogólniejszą zależność ekonomiczną pracownika od pracodawcy. Stopień samodzielności przy wykonywaniu pracy jest bowiem wypadkową zakresu jej organizacyjnego podporządkowania oraz pracowniczej odpowiedzialności, wobec czego praca nawet znacząco samodzielna pod względem organizacyjnym, może nadal pozostawać pracą ,,zależną” (pod kierownictwem), jeżeli jej wykonawca będzie od podmiotu zamawiającego pracę uzależniony gospodarczo. Tym samym samodzielność przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych nie jest sprzeczna z wykonywaniem pracy „pod kierownictwem”.
Reasumując powyższe ustalenia wskazać należy, iż co do zasady członek zarządu może być zatrudniony w spółce na podstawie umowy o pracę. Wyjątkiem od tej reguły stanie się sytuacja, gdy członek zarządu jest jedynym członkiem tego organu, a jednocześnie jedynym wspólnikiem spółki, a także sytuacja, w której jedyny członek zarządu jest „niemalże jedynym wspólnikiem”, tj. gdy udział innego wspólnika w spółce ma charakter jedynie iluzoryczny.
Podobne artykuły
