Bez kategoriiŚwiadczenie pielęgnacyjne
Co oznacza rezygnacja lub niepodjęcie zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania opieki?
Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych:
świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:
1) matce lub ojcu;
2) opiekunowi faktycznemu dziecka;
3) osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
4) innym osobom na których zgodnie z przepisami ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności – jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Stosownie do art. 17 ust. 1b u.ś.r. świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:
1) nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub
2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25.
roku życia.
Podstawowymi przesłankami przyznania świadczenia pielęgnacyjnego jest więc:
– niepełnosprawność osoby bliskiej, co do której istnieje obowiązek alimentacyjny wraz z wymogiem sprawowania nad nią stałej opieki
– rezygnacja lub niepodejmowanie z zatrudnienia w celu sprawowania tej opieki nad osobą tego wymagającą
Pomiędzy tymi dwoma przesłankami musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy.
Świadczenie pielęgnacyjne nie jest przyznawane za samo sprawowanie opieki nad osobą niepełnosprawną, gdyż obowiązek alimentacyjny wynika z ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, lecz za faktyczny brak możliwości podjęcia zatrudnienia. Rozmiar tej opieki musi więc być na tyle duży, aby całkowicie uniemożliwiał podjęcie lub wykonywanie pracy zarobkowej.
Czym jest więc rezygnacja lub niepodjęcie zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania opieki?
Powyższa kwestia była wielokrotnie przedmiotem rozważań sądów administracyjnych.
Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie: “z normy art. 17 ust. 1 ustawy wynika, że podstawową przesłanką, jaką musi spełnić osoba ubiegająca się oświadczenie pielęgnacyjne jest rezygnacja z pracy zarobkowej, spowodowana koniecznością sprawowania permanentnej opieki nad osobą bliską o określonym stopniu niepełnosprawności. Na równi z rezygnacją z zatrudnienia należy traktować niepodejmowanie pracy. Świadczenie pielęgnacyjne nie jest bowiem przyznawane za samą opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, gdyż wynika ona z prawnego i moralnego obowiązku, lecz za faktyczny brak możliwości podjęcia zatrudnienia z powodu konieczności sprawowania tej opieki lub za rezygnację z zatrudnienia w celu jej sprawowania. Nie może być ono traktowane jako zastępcze źródło dochodu”.
Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, sygn. akt III SA/Gd 131/22 w wyroku z dnia 7 lipca 2022 roku: „Wnioskujący o świadczenie pielęgnacyjne musi zatem sprawować faktyczną i konieczną opiekę nad osobą niepełnosprawną i to w takim wymiarze, który uniemożliwia mu wykonywanie pracy zarobkowej. Z okoliczności sprawy musi więc wynikać, że sprawujący opiekę nie wykonuje aktywności zawodowej (tj. rezygnuje lub nie podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej) wyłącznie z uwagi na konieczność sprawowania stałej opieki nad osobą niepełnosprawną i to w takim wymiarze (zakresie), który w okolicznościach danej sprawy wyklucza aby opiekun miał możliwość podjęcia jakiejkolwiek aktywności zawodowej.
W wyroku z dnia 14 lipca 2022 roku, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, sygn. akt III SA/Gd 864/21: „związek między rezygnacją z zatrudnienia (albo jego niepodejmowaniem), a sprawowaną opieką musi być bezpośredni i ścisły”.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 13 lipca 2022 roku, sygn. akt II SA/Po 318/22 zaznaczył, iż: „rezygnacja z zatrudnienia w związku z opieką nad osobą potrzebującą oznacza poświęcenie się na rzecz drugiej osoby, co stanowi wielokrotnie o poświęceniu w realizacji czynności fizycznych, ale też może to być potrzebne osobie niepełnosparwnej wsparcie psychiczne przez wspólne przebywanie, rozmowę, pomoc w codziennych czynnościach, udzielanie wskazówek czy po prostu kontrola osoby niepełnosprawnej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, sygn. akt III SA/Kr 326/22 podlreślił, iż „użycie w ustawie wyrażenia “nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienie lub innej pracy zarobkowej” oznacza, że realizacja tego celu nie jest możliwa bez niepodjęcia lub rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Przy czym niepodjęcie lub rezygnacja z zatrudnienia, o której mowa w art. 17 ust. 1 u.ś.r. musi mieć charakter całkowity z uwagi na konieczność sprawowania opieki, która z założenia jest opieką stałą lub długotrwałą. Intencją ustawodawcy przy wprowadzeniu art. 17 ust. 1 była bowiem pomoc osobom sprawującym długotrwałą opiekę lub niosącym długotrwałą pomoc osobom niepełnosprawnym, które przez tę okoliczność znajdują się w życiowej sytuacji zmuszającej ich do rezygnacji z pracy zarobkowej, pomimo istniejących na rynku pracy miejsc pracy i zdolności oraz gotowości do podjęcia zatrudnienia”.
Podobne artykuły
