Zgodnie z art. 68 ustawy zasiłkowej – Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz pracodawca są uprawnieni do kontrolowania ubezpieczonych co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem oraz są upoważnieni do formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich. Takie same zasady dotyczą kontroli świadczenia rehabilitacyjnego.
Kontrola zwolnień lekarskich obejmuje sprawdzenie, czy:
- druk zwolnienia lekarskiego jest autentyczny i został rzeczywiście wystawiony przez podpisanego lekarza (kontrola formalna);
- pracownik wykorzystuje zwolnienie lekarskie zgodnie z jego przeznaczeniem (kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy).
Uprawnienia pracodawców do kontroli zwolnień lekarskich zależą od liczby ubezpieczonych zgłaszanych przez pracodawców do ubezpieczenia chorobowego. Kontrolować pracownika ma prawo pracodawca, który zatrudnia 20 i więcej pracowników, bowiem to na nim ciąży obowiązek wypłaty zasiłków. W przypadku mniejszych podmiotów kontrole przeprowadzane są przez inspektorów kontroli ZUS w własnej inicjatywy lub na wniosek pracodawcy, który poweźmie wątpliwość w przedmiocie prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego przez swojego podwładnego.
Kontrola prawidłowości wykorzystania zwolnienia lekarskiego polega na ustaleniu, czy pracownik przebywający na zwolnieniu lekarskim nie wykonuje pracy zarobkowej lub nie wykorzystuje zwolnienia w sposób niezgodny z jego celem.
Kontrolę prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego od pracy może przeprowadzać w:
- miejscu pracy lub w miejscu prowadzenia działalności pozarolniczej (w przypadku, gdy pracodawca posiada informacje, że pracownik jest również zatrudniony u innego pracodawcy, wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia na rzecz innego podmiotu albo równocześnie prowadzi działalność pozarolniczą),
- miejscu zamieszkania,
- miejscu czasowego pobytu (adres pobytu w okresie orzeczonej niezdolności do pracy podawany jest w zaświadczeniu lekarskim),
- innym miejscu, jeśli z posiadanych informacji wynika, że jest to celowe.
Kto narażony jest na kontrolę zwolnienia lekarskiego w domu?
Na kontrolę szczególnie narażone są osoby od dłuższego czasu korzystające z zasiłków z ubezpieczenia społecznego, zwłaszcza w sytuacji występowania naprzemiennie różnych rodzajów schorzeń, które uzasadniają korzystanie z L4 przez okres dłuższy niż 182 dni w roku.
Do grupy ryzyka zaliczam również przedsiębiorców z zadeklarowaną podwyższoną podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, oraz pracowników którzy rozchorowali się w krótkim okresie od podjęcia zatrudnienia lub uzyskania podwyżki.
Co jeśli kontrola ZUS nie zastanie nas w domu?
Czy podczas L4 można wychodzić z domu?
O tej okoliczności decyduje treść wystawionego zwolnienia lekarskiego. “Kod 1” oznacza, że trzeba leżeć w domu i nigdzie nie można wychodzić. “Kod 2” zaś oznacza, że pracownik może chodzić.
Z godnie z treścią wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 listopada 2002 r. sygn. akt: III AUa 3189/01:
“Adnotacja na zwolnieniu lekarskim o treści: “pacjent może chodzić” nie usprawiedliwia wykonywania pracy przez pracownika, którego taka adnotacja dotyczy. Taki zapis upoważnia go jedynie do wykonywania zwykłych czynności życia codziennego, np. poruszanie się po mieszkaniu, udanie się na zabieg czy kontrolę lekarską”.
Zgodnie z orzecznictwem sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego w żadnym przypadku zaświadczenie lekarskie nie może zostać udzielone osobie zdrowej i uzasadniać prowadzenia normalnego trybu życia .
Nawet w ciąży L4 nie jest udzielane celem podtrzymania istniejącego dobrostanu, a nawet osobie chorej, gdy jej choroba nie wpływa na zdolność do pracy. Samo bowiem „bycie w ciąży” nie jest przecież i nie może być chorobą, gdy brak jest jakichkolwiek naruszeń sprawności organizmu.
Za wykorzystanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego celem może zostać uznany wyjazd na wakacje, czy też zrobienie remontu w domu.
Co w przypadku, gdy na L4 wskazany jest niewłaściwy adres?
Zgodnie z art. 59 ustawy zasiłkowej – Ubezpieczony jest zobowiązany podać wystawiającemu zaświadczenie lekarskie adres pobytu w okresie czasowej niezdolności do pracy, jeżeli adres udostępniony na profilu informacyjnym wystawiającego zaświadczenie lekarskie lub znajdujący się w dokumentacji medycznej ubezpieczonego różni się od adresu pobytu w okresie czasowej niezdolności do pracy.
Ponadto ubezpieczony jest zobowiązany poinformować płatnika składek oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych o zmianie adresu pobytu, w trakcie niezdolności do pracy, nie później niż w ciągu 3 dni od wystąpienia tej okoliczności.
Czy ktoś słyszał o tych przepisach? ZUS nie prowadzi raczej polityki informacyjnej.
Teraz opiszę jak wygląda to w praktyce. Idziemy do lekarza u którego leczymy się od kilku lat. W karcie pacjenta wskazany jest nasz adres zameldowania przepisany z dowodu osobistego. Między czasie przeprowadzamy się, przy okazji którejś z wizyt powiadamiamy lekarza o zmianie miejsca zamieszkania. Lekarz wypisując druk zwolnienia sięga do karty, przepisuje adres (nieaktualny).
Tymczasem w razie wysłania przez ZUS na adres podany w druku ZLA wezwania do stawienia się gabinecie lekarza orzecznika ZUS, który będzie kontrolował czy chorujemy i nieodebraniu korespondencji, ZUS wyda decyzję o odmowie prawa do zasiłku i jedyną drogą na zmianę takiej decyzji będzie złożenie odwołania do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.
Podobne artykuły
Słyszę coraz częściej, że pracodawcy decydują się na pomoc firmy Conperio. Chwalą sobie. Już nie tylko ZUS kontroluje pracowników na L4.
Mam L4 leżące w ciąży. Podczas kontroli byłam w domu, ale brałam prysznic, więc nie zdążyłam otworzyć drzwi. Zanim wyszłam spod prysznica, wytarłam się i ubrałam było już za późno. Ciąża jest zagrożona od 6 tygodnia więc wszystkie czynności staram się robić powoli, żeby nie narażać dziecka.
Jakie wyjaśnienia powinnam w takim przypadku złożyć do ZUSu?