Zasiłki
Co można robić podczas L4?
Bardzo wiele wątpliwości budzi zagadnienie, jakie właściwie czynności mogą być wykonywane przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą podczas przebywania na zwolnieniu lekarskim. Materia ta pozostaje również wątpliwa patrząc na różnorodne wyroki wydawane przez Sądy.
Zgodnie z art. 17 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa:
Art. 68. w/w ustawy stanowi zaś, iż:
Na tle wykładni art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa wyrażone jest stanowisko, że pracą w rozumieniu tego przepisu jest praca w potocznym tego słowa znaczeniu, w tym wykonywanie różnych czynności na podstawie różnych stosunków prawnych – stosunku pracy, stosunków o charakterze cywilnoprawnym, a także prowadzenie własnej działalności gospodarczej, samozatrudnienie. O zakwalifikowaniu wykonywania określonych czynności jako “pracy” nie decyduje charakter stosunku prawnego, na podstawie którego są one wykonywane, ale rodzaj tych czynności. Ponieważ w art. 17 pkt 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa brak jest odniesienia do wykonywania pracy na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku zatrudnienia w szerokim tego słowa znaczeniu – nie chodzi w nim zatem w szczególności wyłącznie o wykonywanie pracy podporządkowanej czy zależności służbowej, co jest charakterystyczne dla stosunku pracy. Nadto, praca powinna być świadczona osobiście, choć nie musi to być praca fizyczna.
Prezentowane jest również stanowisko, że praca, poza tym, że może być wykonywana “na każdej podstawie prawnej”, może być również wykonywana “bez takiej podstawy” (tzw. praca na czarno), bez względu na wymiar czasu tej pracy. Pracą zarobkową na gruncie komentowanego przepisu określa się zatem wszelką aktywność ludzką, która zmierza do uzyskania zarobku. Przy określeniu “zarobkowego” charakteru pracy wskazuje się także, że przepisy nie wymagają, aby praca była podjęta “w celu zarobkowym”. Jeśli zatem wykonywanie określonych czynności przynosi rzeczywisty dochód, wówczas problem, czy praca została podjęta “w celu” uzyskania tego dochodu, traci na znaczeniu, jako dotyczący motywów zachowania. Nie ma też znaczenia to, że określone czynności mogą być wykonywane odpłatnie lub nieodpłatnie – istotne jest, aby były wykonywane w rzeczywistości.
Tylko sporadyczna, wymuszona okolicznościami, aktywność zawodowa może usprawiedliwiać zachowanie prawa do zasiłku chorobowego. W innych przypadkach za okres niezdolności do pracy, w czasie której ubezpieczony wykonuje pracę zarobkową, nie należy się zasiłek.
Za jaki okres ZUS zażąda zwrotu zasiłku w razie wykrycia nieprawidłowości?
Na to pytanie wyraźnie odpowiedział Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 lutego 2008 r. sygn. akt: I UK 249/07, zgodnie z którym czytamy, iż:
“Utrata prawa do zasiłku chorobowego dotyczy tylko okresu objętego zaświadczeniem (zwolnieniem) lekarskim, w którym nastąpiło podjęcie pracy zarobkowej, a nie całego okresu zasiłkowego (art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, jednolity tekst: Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267 ze zm.)”.
Czy podczas L4 można wychodzić z domu?
Z godnie z treścią wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 listopada 2002 r. sygn. akt: III AUa 3189/01:
“Adnotacja na zwolnieniu lekarskim o treści: “pacjent może chodzić” nie usprawiedliwia wykonywania pracy przez pracownika, którego taka adnotacja dotyczy. Taki zapis upoważnia go jedynie do wykonywania zwykłych czynności życia codziennego, np. poruszanie się po mieszkaniu, udanie się na zabieg czy kontrolę lekarską”.