EmeryturaZwrot kwot do ZUS
Kiedy Zakład Ubezpieczeń Społecznych może żądać zwrotu nienależnie pobranej emerytury?
Generalna zasada dotycząca nienależnie pobranej emerytury stanowi, że osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu (art. 138 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, dalej jako: ustawa emerytalna).
Zgodnie z ustawą emerytalną za nienależne pobrane świadczenie uważa się (art. 138 ust. 2 ustawy emerytalnej):
- świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania;
- świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia;
- świadczenia wypłacone z przyczyn niezależnych od organu rentowego osobie innej niż wskazana w decyzji tego organu (art. 138 ust. 3 ustawy emerytalnej).
Rozróżnia się zatem dwie podstawowe sytuacje – po pierwsze, kiedy błąd istnieje po stronie organu (pkt. 1 i 3) oraz po drugie, błąd (wprowadzenie w błąd) występujący po stronie osoby pobierającej świadczenie (pkt. 2).
Jeśli zaś idzie o przedawnienie zwrotu nienależnie pobranej emerytury, to nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń (emerytury) za okres dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ rentowy o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, a mimo to świadczenia były jej nadal wypłacane, w pozostałych zaś wypadkach – za okres dłuższy niż 3 lata (art. 138 ust. 4 ustawy emerytalnej).
Jednakże kwoty nienależnie pobranych świadczeń w związku z osiągnięciem przychodów (zawieszanie lub zmniejszanie świadczeń w razie osiągania przychodu podlegającego obowiązkowi ubezpieczenia społecznego), podlegają zwrotowi za okres nie dłuższy niż 1 rok kalendarzowy poprzedzający rok, w którym wydano decyzję o rozliczeniu świadczenia, jeżeli osoba pobierająca to świadczenie powiadomiła organ rentowy o osiągnięciu przychodu, w pozostałych zaś przypadkach – za okres nie dłuższy niż 3 lata kalendarzowe poprzedzające rok wydania tej decyzji (art. 138 ust. 5 ustawy emerytalnej).
Podstawowy okres przedawnienia zwrotu nienależnie pobranej emerytury wynosi zatem 3 lata chyba, że to osoba pobierająca świadczenie zawiadomi o okolicznościach błędu w wypłacie świadczenia, wtedy można żądać zwrotu nienależnie pobranych świadczeń jedynie za okres ostatnich 12 miesięcy.
Jednakże w szczególnie uzasadnionych okolicznościach ZUS może odstąpić od żądania zwrotu kwoty nienależnie pobranych świadczeń (w całości lub w części), a także zmniejszyć wysokość potrąceń, lub nawet zawiesić dokonywanie potrąceń na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy (art. 138 ust. 6 ustawy emerytalnej).
Jak liczyć 3 letni termin do żądania zwrotu nienależnie pobranych świadczeń?
Organ rentowy może żądać zwrotu nienależnie pobranych, tylko za okres 3 lat liczonych do ostatniej wypłaty (pobrania) nienależnego świadczenia, natomiast decyzja o zwrocie może być wydana najpóźniej przed upływem 5 lat od ostatniego dnia okresu, za który pobrano je nienależnie.
Zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2012 r., III UZP 1/12 , trzyletni okres, za który organ rentowy może żądać zwrotu nienależnie pobranych świadczeń na podstawie wymienionego przepisu obejmuje okres do ostatniej wypłaty (pobrania) nienależnego świadczenia.
Po jakim czasie przedawniają się nienależne świadczenia po uprawomocnieniu się decyzji ZUS?
Należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat licząc od dnia uprawomocnienia się decyzji ustalającej te należności.
Podobne artykuły
