EmeryturaKontrola ZUSOdwołanie od decyzji ZUSZwrot kwot do ZUS
Forma zawiadomienia o okoliczności powodującej ustanie prawa do świadczeń
Dzisiejszy wpis dotyczy sytuacji jaka dotknęła jedną z moich klientek.
Pani Anna pobiera z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia w zbiegu. Jest emerytką, a jednocześnie ZUS wypłaca jej połowę renty w związku z niezdolnością do pracy spowodowaną chorobą zawodową.Zgodnie z obowiązującymi przepisami możliwość pobierania półtorakrotnego świadczenia dotyczy wyłącznie osób nie osiągających jakiegokolwiek przychodu. O powyższym nikt nie poinformował mojej klientki, natomiast treść pouczeń wynikająca z decyzji zus była dla niej niezrozumiała.Nie zdając sobie sprawy z powyższego zakazu Pani Anna rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej, zgłaszając ten fakt do ZUS.
Po kilku latach ZUS wydał wobec Pani Anny decyzję, w której zobowiązał ją do zwrotu 30 000 zł tytułem zwrotu niezależnie pobranych świadczeń za okres 3 lat.
Czy zus miał prawo żądać zwrotu świadczeń, aż za 3 lata?
Przesłanki zwrotu nienależnie pobranego świadczenia reguluje art. 138 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z powyższą normą prawną:
1. Osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu.
2. Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu cytowanego przepisu uważa się: świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania; świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.
Zgodnie z treścią art. 138 ust. 4 ustawy emerytalnej, nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń za okres dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ rentowy o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, a mimo to świadczenia były jej nadal wypłacane, w pozostałych zaś wypadkach – za okres dłuższy niż 3 lata.
Celem zacytowanego art. 138 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jest ograniczenie odpowiedzialności osoby, która pobrała nienależne świadczenie ze względu na to, że wypełniła ciążący na niej obowiązek powiadomienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o okolicznościach mających wpływ na prawo do tego świadczenia, a mimo to, na skutek błędu organu rentowego, było ono nadal wypłacane (Pani Anna zakładając działalność gospodarczą złożyła druk ZUS ZZA)
Oceniając powyższą kwestię zwrócić należy uwagę na rozbieżne orzecznictwo Sądu Najwyższego w tym zakresie.
Z jednej strony Sąd Najwyższy stoi na stanowisku, iż zawiadomienie organu rentowego niezależnie od formy musi być konkretne i ukierunkowane na uświadomienie organowi rentowemu zajścia określonych okoliczności. Zatem osoba ubezpieczona powinna wprost powiadomić organ rentowy o tym, że osiąga przychód, aby skorzystać z ograniczenia odpowiedzialności. Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych czy też samo opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne nie może więc stanowić podstawy do przyjęcia, że osoba pobierająca niezależne świadczenie “zawiadomiła organ rentowy”.
Z kolei w innych orzeczeniach Sądu Najwyższego i sądów powszechnych wyrażono pogląd, iż dokonanie przez osobę ubezpieczoną zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenie działalności gospodarczej stanowi zawiadomienie organu rentowego o zajściu okoliczności o których mowa w art. 138 ust. 4 ustawy emerytalnej.
Oczywiście ja jako pełnomocnik osób ubezpieczonych przychylam się do drugiej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego z uwagi na to, że przepisy prawa nie określają wymagań jakie ma spełniać wskazane w art. 138 ust. 4 ustawy emerytalnej zawiadomienie. Może więc ono posiadać dowolną formę oraz treść, a tym samym nie jest istotne, czy zostało złożone na osobnym druku, czy też z treści innych dokumentów składanych przez ubezpieczoną wynika, że prowadzi ona działalność gospodarczą. Dlatego powiadomienie właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w formie przekazania organowi rentowemu zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie druku ZUS ZZA, z którego wynikają dane osobowe i tytuł do ubezpieczeń jest wystarczające. Wymaganie przez organ rentowy złożenia oddzielnego powiadomienia o podjęciu działalności gospodarczej należy uznać za zbyt formalistyczne, zwłaszcza, że aktualnie w czasach powszechnej komputeryzacji przepływ informacji pomiędzy poszczególnymi komórkami ZUS nie powinien stanowić problemu.
Podobne artykuły
