Na naszym blogu wielokrotnie poruszaliśmy tematykę podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu zawartej umowy o pracę i prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej, wskazując m. in jak wygląda postępowanie wyjaśniające i jakie kroki podjąć w przypadku wydania decyzji o pozorności umowy o pracę czy pozorności działalności gospodarczej.
Zobacz również:
Postępowanie wyjaśniające w sprawie podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.
Pozorna działalność gospodarcza – czego spodziewać się w sądzie?
Nasza wieloletnia praktyka w prowadzeniu spraw przeciwko ZUS pokazuje, iż kontrole umów o pracę i prowadzonych działalności gospodarczych, powodowane są co do zasady wnioskiem o wypłatę zasiłków z ZUS, w tym w szczególności o wypłatę zasiłku chorobowego z uwagi na ciąże lub zasiłku macierzyńskiego.
Wszczęcie postępowania wyjaśniającego przez ZUS powoduje wstrzymanie wypłaty świadczeń na czas postępowania, zaś wydanie negatywnej decyzji w zakresie podlegania wstrzymuje wypłatę świadczeń do czasu prawomocnego zakończenia sporu z ZUS przed Sądem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych – zdarza się niestety, że takie spory trwają latami.
Sam fakt, iż ZUS odmówi przyszłych świadczeń wydaje się być oczywistym w przypadku stwierdzenia pozorności umowy o pracę, czy działalności gospodarczej. Osoby wobec których wydana została decyzja o niepodleganiu ubezpieczeniom społecznym, będą musiały poczekać na wypłatę zasiłków do czasu prawomocnego korzystnego rozstrzygnięcia sprawy przed Sądem.
Praktyka ZUS sięga jednak dalej i pomimo że decyzja o niepodleganiu ubezpieczeniu nie jest ostateczna, ponieważ wniesiono od niej odwołanie, lub czas do wniesienia odwołania jeszcze nie upłynął – ZUS wszczyna postępowanie w przedmiocie odmowy prawa do zasiłków za sporny okres oraz zwrotu dotychczas wypłaconych zasiłków.
Czy słusznie?
Oczywiście, że nie !
Brak jest podstawy prawnej do żądania zwrotu świadczeń, bowiem decyzja dotycząca podlegania nie jest decyzją ostateczną, wobec powyższego brak jest przesłanek do tego, ażeby twierdzić iż dany Ubezpieczony nie podlega ubezpieczeniom i zobowiązany jest do zwrotu świadczeń. Do czasu wydania prawomocnego wyroku w sprawie podlegania ubezpieczeniom społecznym, świadczenia z ZUS nie mogą zostać uznane za nienależne, a tym bardziej nienależnie pobrane.
ZUS nie ma prawa odmówić prawa do wypłaconych zasiłków bez ostatecznego rozstrzygnięcia kwestii podlegania ubezpieczeniom społecznym w tym chorobowym, dlatego niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o wszczęciu postępowania należy wnieść o jego zawieszenie.
Chwila wydania decyzji o zwrocie świadczeń jest bardzo istotna z uwagi na terminy rozpoczęcia biegu naliczania odsetek od kwot zasiłków mających podlegać zwrotowi. ZUS może naliczać odsetki ustawowe nie wcześniej niż od dnia doręczenia decyzji obligującej do zwrotu nienależnego pobranego świadczenia. Im wcześniej otrzymamy decyzję o zwrocie zasiłku tym większe odsetki zostaną naliczone przez ZUS.
W sytuacji, kiedy ZUS wyda decyzje o odmowie prawa do zasiłku oraz zwrocie świadczeń, pomimo braku prawomocnego rozstrzygnięcia w zakresie podlegania ubezpieczeniu, niezbędnym jest złożenie odwołania do Sądu od decyzji zwrotowej z wnioskiem o zawieszenie postępowania do czasu wydania prawomocnego rozstrzygnięcia dotyczącego podlegania ubezpieczeniom społecznym (ze względu na tzw. prejudykat).
Wyrok w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym będzie miał istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy o zwrot świadczeń.
Sąd Rejonowy po wypływie odwołania od decyzji w przedmiocie odmowy prawa do zasiłku i zwrotu wypłaconych zasiłków – zawiesi postępowanie do czasu zakończenia procesu o pozorność umowy o pracę lub działalności gospodarczej.
W przypadku wygranej sprawy o podleganie ubezpieczeniom przed Sądem Okręgowym Wydziałem Ubezpieczeń Społecznych, decyzja w zakresie odmowy prawa do zasiłku i zwrotu zasiłku, zostanie samoczynnie zmieniona przez ZUS. Sąd Rejonowy rozpoznający sprawę z odwołania od decyzji odmawiającej prawa do zasiłku i zobowiązującej do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń umorzy wywołane naszym odwołaniem postępowanie jako bezprzedmiotowe, zasądzając od ZUS koszty procesu.
Przegrana sprawa o pozorność umowy o pracę lub działalności gospodarczej nie przesądza automatycznie o konieczności zwrotu świadczeń do ZUS. W takiej sytuacji Sąd Rejonowy podejmie zawieszone wcześniej postępowanie i dokona oceny, czy świadczenia pobrane z ZUS w rzeczywistości są świadczeniami nienależnie pobranymi.
Więcej w tym temacie we wpisie:
Świadczenie nienależne i świadczenie nienależnie pobrane – różnice.
Podobne artykuły
